ارزیابی زیستگاه ول آبزیArvicola amphibius (Linnaeus, 1758) در رودخانه شراء خنداب استان مرکزی

Abstract

پستانداران کوچک بخصوص جوندگان در فرایندهای بوم‌شناختی سیمای سرزمین و زنجیره غذایی نقش بسیار مهم و مؤثر کارکردی منحصربفردی در اکوسیستم ایفاء می‌نمایند. علاوه بر نقش جوندگان ول آبزی پراکنش گسترده‌ای دارد و در بخش-هایی از محدوده پراکنش خود بعنوان آفت محسوب می‌شود. دره شراء زیستگاه مناسبی برای پستانداران آبزی بویژه ول آبزی می‌باشد. این مطالعه از سال 1397 تا سال 1400 در دره شراء حدفاصل بین پل دوآب تا پل جوشیروان در حریم 5/2 کیلومتری رودخانه شراء با استفاده از مدل Maxentبا ‌8 ‌متغیر شیب، ارتفاع، عمق آب، نزدیکی به رودخانه، شاخص پوشش گیاهی(NDVI)، فاصله از جاده، کاربری اراضی و فاصله از روستا انجام شد. نتایج نشان می‌‌دهد دره شراء منتهی‌ الیه جنوب شرقی زیستگاه ول آبزی در ایران می‌‌باشد. اعتبار مدل مطلوبیت زیستگاه مکسنت معادل (994/0) است که نشانگر عملکرد بسیار عالی می‌باشد. مهم‌ترین متغییرهای موثر بر مطلوبیت زیستگاه ول آبزی فاصله از رودخانه است و متغیرهای شیب و فاصله از جاده در رتبه‌های بعدی قرار دارند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد ول آبزی بعنوان یک گونه کلیدی برای دره شراء محسوب می‌شود، که با تخریب زیستگاه این گونه در دره شراء، بلایا و مخاطرات طبیعی تشدید می گردد. بنابراین تامین و حفاظت نیازهای زیستگاهی این گونه باعث احیاء و حفاظت از رودخانه شراء خواهد شد.