مستندنگاری فضاهای باز شهری براساس اصول منشور صوفیه نمونه موردی: فضای باز محله پامنار کرمان

Abstract

فضاهای باز در شهرهای تاریخی ایران، فارغ از کاربری خاصی که هر یک داشته‌اند نقش ویژه­ای در ساختار شهری ایفا کرده و سازمان دهنده گذرهای اطراف، ابنیه مجاور و بافت منسجم محلات بوده­اند. این فضاها از جمله آثاری هستند که دستخوش تغییرات زیاد ناشی از توسعه شده و نه تنها نقش ساختاری-عملکردی خود را از دست داده­اند بلکه گاهی از دیدگاه شهرسازی معاصر به عنوان معضل شهری تلقی می­شوند. از سوی دیگر فقدان روشی جامع و کارا در مستندنگاری این فضاها، حفاظت آن‌ها را با چالشی جدی روبرو ساخته است.<br /> پژوهش حاضر با روش­های توصیفی-تحلیلی و توصیفی- تاریخی درصدد تدوین الگویی استاندارد جهت مستندسازی فضاهای باز مبتنی بر رهنمودهای بین المللی (منشور صوفیه 1996م) است و برای این منظور، فضاهای باز شهری درون محله‌ای در بافت قدیم کرمان و به طور خاص فضای باز محله پامنار را به عنوان نمونه، مورد شناخت و مستندسازی قرار می­دهد. شایان ذکر است که بسیاری از این فضاها تا­کنون مورد مطالعه جدی واقع نشده، دگرگونی­های بسیاری داشته­اند و ضرورت ورود به بحث مستندنگاری آن­ها بیش از پیش احساس می­شود.نتیجه عملی این پژوهش، ارائه قالبی است که با تعهد به یک دستورالعمل بین المللی معتبر می­تواند جهت مستندنگاری فضاهای باز شهری مورد استفاده واقع شود. بهره­گیری از این الگو مانع انجام پژوهش­های پراکنده و بی­پایه و اساس می­شود، قابلیت تغییر و انطباق با شرایط گوناگون را دارد و به مدیریت اطلاعات جهت حفاظت بافت های تاریخی کمک می­کند.