ارزیابی عملکرد حرارتی بناهای زمین پناه در مواقع سرد سال (نمونه موردی: اقلیم گرم و خشک یزد)

Abstract

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی میزان اتلاف حرارت بناهای زمین پناه در مواقع سرد سال و مقایسه آن با بناهای رایج روی زمین انجام شده است. پیشینه پژوهش پیرامون ایده معماری در پناه زمین نشان می­دهد علیرغم قدمت طولانی این ایده در معماری و شهرسازی ایران، تاکنون تحقیقات محدودی در رابطه با ارزیابی عملکرد حرارتی این نوع ساختارها صورت گرفته است. نکته قابل ذکر دیگر اینکه تحقیقات فوق غالباً رفتار حرارتی بناهای زمین پناه را در مواقع گرم سال مورد توجه قرار داده و از تاثیر ثبات حرارتی زمین بر کاهش اتلاف حرارت آن­ها در مواقع سرد سال غفلت نموده­اند. لذا در این پژوهش با استفاده از روش محاسباتی، حالت‌های مختلف ارتباط با خاک، در یک بنای زمین پناه در شهر یزد مدل­سازی شده و از نظر اتلاف حرارت با بنای روی زمین در مواقع سرد سال مقایسه می­گردد. همچنین به منظور محاسبه دمای زمین که محیط پیرامون بنای زمین پناه محسوب می­گردد، از معادله پیشنهادی لبز استفاده شده است. یافته­ها نشان می­دهد که اتلاف حرارت مدل در پناه زمین با افزایش سطح تماس با خاک کاهش می­یابد تا جایی که اتلاف حرارت در مدلی که از سه جبهه شمال، شرق و غرب در مجاورت با خاک می­باشد حدود %44 مدل رایج روی زمین ارزیابی شده است. در مجموع می­توان گفت با بهره­مندی از ایده معماری در پناه زمین، می­توان صرفه‌جویی قابل ملاحظه­ای در مصرف انرژی در مواقع سرد سال در اقلیم گرم و خشک ایجاد نمود.