تأثیر گیاهان پوششی یولاف (Avena sativa L.) و ترب سفید (Raphanus sativus var. Longipinnatus) بر برخی از ویژگی‌های خاک

Abstract

تخریب خاک به عنوان بستر تولید محصولات کشاورزی به یک نگرانی جهانی تبدیل شده است. حفظ کمیت و کیفیت خاک منجر به نیاز روزافزون به روش­های سازگار با محیط زیست شده است. گیاهان پوششی یک راهبرد امیدوارکننده برای بهبود سلامت و کیفیت خاک هستند. به منظور بررسی اثرات گیاهان پوششی بر ویژگی­های خاک، آزمایشی در سه تکرار در سال­های زراعی 1400-1399 و 1401-1400 اجرا شد. این آزمایش شامل تک­کشتی یولاف زراعی (Avena sativa L.) و ترب سفید (Raphanus sativus var. Longipinnatus)، کشت مخلوط آن­ها و تیمار شاهد بدون گیاه پوششی بود. نتایج حاکی از آن بود که بیشترین و کمترین زیست­توده گیاهان پوششی به­ترتیب از تک­کشتی یولاف زراعی (83/538 گرم در متر مربع) و تک­کشتی ترب سفید (83/325) به­دست آمد. تک­کشتی یولاف زراعی، ترب سفید و کشت مخلوط­ آن­ها باعث افزایش درصد کربن آلی خاک (56/30، 86/27 و 86/28 درصد) و جمعیت میکروبی خاک (59/9، 70/11 و 05/13 درصد) در مقایسه با تیمار شاهد بدون گیاه پوششی شدند. کشت مخلوط یولاف زراعی با ترب سفید موجب کاهش زمان نفوذ آب به خاک و جرم مخصوص ظاهری خاک (به­ترتیب 86/36 و 86/15درصد)، افزایش درصد رطوبت جرمی خاک و درصد تخلخل خاک (39/46 و 83/53 درصد) در مقایسه با تیمار شاهد بدون گیاه پوششی شدند. تجزیه و تحلیل اسپیرمن تأثیر معنی­دار و افزایشی گیاهان پوششی را بر درصد کربن آلی خاک، جمعیت میکروبی، درصد رطوبت جرمی و درصد تخلخل خاک نشان داد. بلعکس، این مطالعه تأثیر معنی­دار و کاهشی گیاهان پوششی را بر میزان نفوذ آب و جرم مخصوص ظاهری خاک را نشان داد. در نتیجه تک­کشتی ترب سفید و کشت مخلوط آن با یولاف زراعی تأثیر مطلوبی بر غالب ویژگی­های خاک مورد مطالعه داشت. نتایج بر اهمیت گیاهان پوششی به عنوان یک رویکرد سازگار با محیط زیست برای بهبود ویژگی­های خاک تأکید می­کند.تخریب خاک به عنوان بستر تولید محصولات کشاورزی به یک نگرانی جهانی تبدیل شده است. حفظ کمیت و کیفیت خاک منجر به نیاز روزافزون به روش­های سازگار با محیط زیست شده است. گیاهان پوششی یک راهبرد امیدوارکننده برای بهبود سلامت و کیفیت خاک هستند. به منظور بررسی اثرات گیاهان پوششی بر ویژگی­های خاک، آزمایشی در سه تکرار در سال­های زراعی 1400-1399 و 1401-1400 اجرا شد. این آزمایش شامل تک­کشتی یولاف زراعی (Avena sativa L.) و ترب سفید (Raphanus sativus var. Longipinnatus)، کشت مخلوط آن­ها و تیمار شاهد بدون گیاه پوششی بود. نتایج حاکی از آن بود که بیشترین و کمترین زیست­توده گیاهان پوششی به­ترتیب از تک­کشتی یولاف زراعی (83/538 گرم در متر مربع) و تک­کشتی ترب سفید (83/325) به­دست آمد. تک­کشتی یولاف زراعی، ترب سفید و کشت مخلوط­ آن­ها باعث افزایش درصد کربن آلی خاک (56/30، 86/27 و 86/28 درصد) و جمعیت میکروبی خاک (59/9، 70/11 و 05/13 درصد) در مقایسه با تیمار شاهد بدون گیاه پوششی شدند. کشت مخلوط یولاف زراعی با ترب سفید موجب کاهش زمان نفوذ آب به خاک و جرم مخصوص ظاهری خاک (به­ترتیب 86/36 و 86/15درصد)، افزایش درصد رطوبت جرمی خاک و درصد تخلخل خاک (39/46 و 83/53 درصد) در مقایسه با تیمار شاهد بدون گیاه پوششی شدند. تجزیه و تحلیل اسپیرمن تأثیر معنی­دار و افزایشی گیاهان پوششی را بر درصد کربن آلی خاک، جمعیت میکروبی، درصد رطوبت جرمی و درصد تخلخل خاک نشان داد. بلعکس، این مطالعه تأثیر معنی­دار و کاهشی گیاهان پوششی را بر میزان نفوذ آب و جرم مخصوص ظاهری خاک را نشان داد. در نتیجه تک­کشتی ترب سفید و کشت مخلوط آن با یولاف زراعی تأثیر مطلوبی بر غالب ویژگی­های خاک مورد مطالعه داشت. نتایج بر اهمیت گیاهان پوششی به عنوان یک رویکرد سازگار با محیط زیست برای بهبود ویژگی­های خاک تأکید می­کند.