بازخوانی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران "از منظر تبدیل ایدئولوژی به منبع بالفعل قدرت نرم"

Abstract

درباره منابع قدرت نرم و موضوعات گوناگونی چون شاخص‌ها و معیارهای اندازه‌‌گیری این منابع، مطالعات و تحقیقات گسترده‌ای صورت گرفته اما یکی از مسائل اساسی حول مفهوم "قدرت نرم" مسئله‌ی فرایندهای تبدیل "قدرت نرمِ بالقوه" به "قدرت نرمِ بالفعل" است که پژوهش مستقلی حول آن صورت نگرفته است‌. پاسخ به پرسش‌هایی که در این چارچوب مطرح می شود می‌تواند حفره‌هایی که در فرایند شکل‌گیری منابع قدرت نرم تا اِعمال این منابع وجود دارد پرکند. برای اینکه منبع قدرتِ نرم در عمل و بالفعل به عنوان قدرت نرم یک کشور مورد استفاده قرار گیرد ادغام منبع مذکور با سیاست ضروری است. تبیین فرایندی که به موجب آن برخی منابع به قدرتِ نرمِ یک کشور تبدیل می شوند یک چالش اساسی است. به منظور ارائه تصویری روشن از این فرایند با بهره‌گیری از شیوه‌ی مطالعات موردی، پرسش پژوهش حاضر اینگونه تنظیم شده که "ایدئولوژی در جمهوری اسلامی ایران به مثابه‌ی محتوایی برای منابع سه‌گانه‌ی قدرتِ نرم چگونه با سیاست ادغام شده و متعاقبا به منبعِ بالفعلِ قدرت نرم تبدیل می‌گردد؟ در فرایند ادغام و همگرایی ایدئولوژی و سیاست علیرغم حضور عناصر سیاسی متعدد مهمترین عنصر سیاسی، قانون اساسی است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با انعکاس اجزای تشکیل دهنده‌ی ایدئولوژی در کلیت آن، ضمن مفصل‌بندی این اجزا به بازتعریف رسمی آن در بستر سیاست می‌پردازد. ایدئولوژی با چنین موقعیتی در قالب منابع سه‌گانه‌ی قدرتِ نرم و منبعِ تحمیل اراده‌ بردیگری ایفای نقش می‌کند. بر این اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در فرایند همگرایی و ادغام ایدئولوژی با سیاست و تبدیل آن به "قدرت نرمِ بالفعل" مهمترین عنصر سیاسی به شمار می‌رود.