شناسایی عوامل موثر بر انتخاب راهبرد های رفتار جبرانی مصرف کننده در مواجهه با ناهمخوانی بین خود واقعی و خود ایده آل

Abstract

درباره اینکه هریک از راهبردهای رفتار جبرانی مصرف­کننده چه هنگامی رخ می­دهند، پژوهش­های بسیار کمی انجام شده است. بنابراین، پژوهش حاضر با شناسایی عوامل موثر بر راهبردهایی که افراد در مواجهه با ناهمخوانی خودها انتخاب می­کنند، به پر­کردن خلاء تحقیقاتی مربوطه پرداخته است. پژوهش حاضر دارای رویکرد کیفی بوده و براساس روش نظریه­پردازی داده بنیاد انجام شده است. برای گردآوری داده­ها از مصاحبه­های عمیق استفاده شد. نمونه‌گیری به روش نمونه­گیری نظری با بهره­مندی از تکنیک­های هدفمند وگلوله برفی انجام شد که بر مبنای آن با 23 نفر از مراجعین کلینیک‌های جراحی زیبایی در شهر تهران مصاحبه شد. تجزیه و­تحلیل داده­ها به روش اشتراس و کوربین و مدل پارادایمی انجام گرفت. براساس نتایج حاصل از کدگذاری باز، محوری و گزینشی، طبقه ناهمخوانی خودها به عنوان طبقه محوری انتخاب شد چرا که به تکرار در داده­ها ظاهر شد و همه مقوله­های اصلی دیگر را می‌توان به آن ربط داد، دو منشاء فردی (تصور از خود) و بین فردی (وضعیت فرد در مقایسه با دیگران) باعث ایجاد ناهمخوانی خودها می­شوند، راهبردها تحت روندهای جهانی (مانند فناورانه شدن، زیبایی شناسانه شدن و­غیره) استفاده می‌شوند، عوامل اجتماعی، فرهنگی، شخصی، روانشناختی و جمعیت شناختی به تعدیل راهبردها می‌پردازند، دو راهبرد حل مستقیم و خود تکمیلی نمادین در واکنش به ناهمخوانی خودها استفاده می‌شوند، راهبرد‌های رفتار جبرانی مصرف‌کننده می­توانند ناهمخوانی خودها را کاهش داده یا از بین ببرند.