شناسایی و تحلیل تهدیدات و فرصت‌های برآمده از پیشران‌های فرهنگ زیست محیطی در حوزه اجتماعی و فرهنگی

Abstract

حجم بالایی از دغدغه‌های بشر، شامل نگرانی‌هایی درباره آینده است. آینده محیط‌زیست به عنوان بخش مهمی از آینده زندگی، مورد توجه بخش بسیار زیادی از افراد، نهادها و دولت‌هاست. بر همین اساس هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل تهدیدات و فرصت‌های برآمده از پیشران‌های فرهنگ زیست‌محیطی در حوزه اجتماعی و فرهنگی است. در این بررسی بر اساس هدف پژوهش، روش آینده‌پژوهی با رویکرد تحلیل روند و تحلیل پیشران برای تحلیل این موضوع به کار رفته است. جامعه آماری پژوهش نخبگان، خبرگان علمی و دانشگاهی فعال در حوزه محیط‌زیست هستند که 28 نفر از آنها در گروه‌های کانونی و پنل خبرگانی مشارکت داشته‌اند و اطلاعات موردنیاز از گزارش‌های معتبر پژوهشی و مشارکت کنندگان جمع‌آوری و تحلیل شده‌اند. پیشران‌های شناسایی شده برای تبیین فرهنگ زیست‌محیطی ایران برآمده از کلان‌روند حوزه اجتماعی و فرهنگی، برخی مصاحبه‌ها، جلسات هم‌اندیشی و گزارش‌های معتبر پژوهشی هستند که پژوهشگر بر اساس برخی مستندات این پیشران‌ها را در دو بعد ملی (10 پیشران) و در بعد فراملی (8 پیشران) شناسایی کرده است. در تحلیل این پیشران‌ها از لحاظ تاثیرگذاری «تربیت زیست‌محیطی کودکان» با میانگین (964/3) و به لحاظ قطعیت «تاب‌آوری در نظام‌های اجتماعی- بوم‌شناختی» با میانگین (581/3) در رتبه اول قرار داشته‌اند. در نتیجه تحلیل ماتریسی پیشران‌های (جلب مشارکت همگانی برای زباله صفر، افزایش شهرنشینی در جهان، ایجاد چشم‌انداز سبز، تربیت زیست‌محیطی کودکان، ایجاد چشم‌انداز مشترک زیست‌محیطی) جزو پیشران مهمی هستند که در زمینه تاثیرگذاری و میزان قطعیت، دارای امتیاز بالایی بوده‌اند که احتمال وقوع آنها بیشتر از سایر پیشران‌ها است.