بررسی تاثیر آلودگی خاک با فلزات سنگین در رشد و نمو گیاه گندم در شرایط گلخانه‌ای

Abstract

تحقیق حاضر به منظور بررسی سمیت برخی فلزات سنگین منتخب بر رشد گیاه گندم و عملکرد آن در شرایط گلخانه‏ای انجام گردید. آزمایش در سطح گلخانه و با استفاده از رقم پیشگام و آذر2 انجام گردید. پنج فلز سنگین کادمیوم (Cd)، کروم (Cr)، نیکل (Ni)، روی (Zn) و سرب (Pb) برای این آزمایش انتخاب گردید. پس از یک ماه از شروع آزمایش انواع مختلف فاکتورهای رشدی اندازه‏گیری و مورد تجزیه و تحلیل آمار قرار گرفت. نتایج نشان دادند که تمام فلزات سنگین مورد آزمایش، قادر به ایجاد کاهش معنی‏داری در اکثر فاکتورهای رشد گیاه گندم هستند. در بین فلزات سنگین مورد آزمایش، کادمیوم بعنوان سمی‏ترین فلز اندازه‏گیری گردید و پس از آن به ترتیب نیکل، سرب، کروم و روی بیشترین اثرات منفی را در رشد و نمو گیاه گندم داشتند. حضور غلظت بالای کادمیوم در خاک منجر به کاهش 54.9 درصدی در وزن کل بوته و 45 درصدی در ارتفاع بوته و 47% محتوای کل پروتئین گیاه را باعث گردید. این کاهش وزن کل برای تیمار نیکل، سرب و کروم به ترتیب 28، 17 و 15 درصد بود ولی تیمار فلز روی تاثیر معنی‏داری روی وزن کل بوته نداشت، هرچند به صورت معنی‏داری غلظت بالای فلز روی در خاک باعث کاهش 9% محتوای کل پروتئین گیاهی و 12 درصدی وزن محتوای کل پروتئین گیاهی گردیده بود. نتایج نشان داد که غلظت‏های نه چندان بالای فلزات سنگین در خاک، از لحاظ کشاورزی می‏توانند باعث کاهش رشد گیاه استراتژیک گندم شده و محصول تولیدی را کاهش دهند.