سطح‌بندی نظام قدرت منطقه‌ای در دریای خزر

Abstract

با توجه به تاثیر قدرت بر روند تعاملات، بررسی و مطالعۀ مداوم سطوح قدرت و تغییرات گسترده آن در مناطق مختلف جغرافیایی بر اساس شاخص‌ها و مولفه‌های موثر در قدرت ملی از ضروریاتی است که غفلت از آن می­تواند تبعات امنیتی را به‌همراه داشته باشد. از همین‌رو دریای خزر که از سال1991میلادی جزء مناطق بین­المللی جدید قلمداد می­گردد، به دلایل ژئواستراتژیکی و ژئوپلیتیکی دارای شرایط ویژه­ای شده که علاوه‌بر تغییر در روند قدرت­یابی کشورهای منطقه، حضور و رقابت بازیگران فرامنطقه­ای را به خود معطوف داشته است. با توجه به چالش­های امنیتی متصور نسبت به تغییر سطوح قدرت بازیگران این منطقه ژئوپلیتیکی علیه جمهوری اسلامی ایران؛ پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و با استفاده از مدل ماتریسی و تحلیل آماری، وزن ژئوپلیتیکی هر یک از کشورهای منطقه براساس 125 شاخص در قالب 6 عامل اقتصادی، سیاسی، نظـامی، سـرزمینی، فرهنگی- اجتماعی و علمی بررسی شده است. بر اساس نتایج پژوهش که با جمع امتیـاز فاکتورهـای شش‌گانه و حاصل شدن امتیاز نهایی و قدرت ملی کشورهاست، می‌توان بیان نمود که روسیه قدرت‌سازه‌ای، ایران قدرت منطقه­ای، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان قدرت‌های ملی در منطقه هستند.