بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه ذهنیت تفکر طراحی: رویکرد شناختی در آموزش معماری

Abstract

پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه ذهنیت تفکر طراحی در برنامه‌های درسی دانشجویان دارای دروس طراحی انجام شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی از نوع همبستگی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان رشته‌های دارای دروس طراحی دانشگاه‌های همدان بودند. با توجه به استفاده از تحلیل عاملی تأییدی در این پژوهش، نمونه‌ای به حجم 475 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. جهت جمع‌آوری داده‌های موردنظر نیز از پرسشنامه‌های ذهنیت تفکر طراحی و خلاقیت عابدی استفاده شد. به منظور تحلیل داده‌ها نیز ابتدا جهت بررسی عامل‌های مقیاس و توزیع گویه‌ها از تحلیل عاملی اکتشافی با استفاده از نرم‌افزار SPSS-28 و سپس جهت اعتباریابی گویه‌ها و عامل‌ها از تحلیل عاملی تأییدی با نرم‌افزار Smart-PLS-3 استفاده شده‌است. بر‌اساس تحلیل‌های صورت گرفته، 22 عامل برای تفکر طراحی شناسایی و استخراج شدند. در پژوهش حاضر دانش گروهی و تعامل اعضای گروه به-عنوان دو عامل جدا از هم مشخص شدند. همچنین عامل‌های آزمایش و یادگیری از اشتباهات به عنوان دو عامل جداگانه شناسایی شدند. مؤلفه‌های سوگیری نسبت به عمل و تجربه‌گرایی نیز به تفکیک مطرح شدند. پایایی پرسشنامه نیز به‌وسیلة محاسبة شاخص‌های پایایی (همسانی درونی و بازآزمایی) مورد سنجش قرار گرفت. در سنجش پایایی پرسش‌نامه با روش همسانی، ضرایب آلفای کرونباخ برای عامل‌ها از 70/0 تا 91/0 به‌دست آمد. همچنین، پایایی پرسشنامه با روش بازآزمایی و در فاصلة زمانی 14 روز، بین 66/0 تا 83/0 برای عامل‌ها به-دست آمد که نشان می‌دهد پرسشنامه تفکر طراحی از پایایی مناسبی برخوردار است.