طراحی و تبیین مدل مدیریت کج‌رفتاری مالی مدیران در سازمان‌های دولتی ایران (مورد مطالعه: مدیران سازمان‌های دولتی استان سیستان و بلوچستان)

Abstract

این پژوهش کیفی با هدف مدیریت کج‌رفتاری مالی مدیران در دستگاه‌های دولتی ایران با استفاده از طرح نظام‌مند نظریۀ داده‌بنیاد انجام شده است؛ به این منظور، ضمن انجام مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته با بیست نفر از خبرگان، مدیران، کارشناسان دانشگاهی و دستگاه‌های دولتی، به‌عنوان نمونه، مجموعه‌ای از مضامین اولیه طی فرایند کدگذاری باز گردآوری شد و از دل آن‌ها مقوله‌هایی بیرون آمد؛ سپس در مرحلۀ کدگذاری محوری، پیوند میان این مقوله‌ها ذیل عناوین شرایط علّی، پدیدۀ محوری، راهبردهای کنش و کنش متقابل، بستر، شرایط مداخله‌گر و پیامدهای مدیریت کج‌رفتاری در قالب پارادایم کدگذاری تعیین شد. در ادامه و در مرحلۀ کدگذاری انتخابی، یکایک اجزای پارادایم کدگذاری تشریح شده، سیر داستان ترسیم و نظریه خلق شد؛ سرانجام گزاره‌های حکمی و فرضیه‌های راهبردی پژوهش تدوین شد.<br /> نتایج نشان داد که معنابخشی کج‌رفتاری، به‌عنوان پدیدۀ محوری ناشی از عوامل فردی، سازمانی و عوامل فراسازمانی در ذهن مدیران شکل می‌گیرد. عوامل زمینه‌ای (مدیریت منابع) نیز به‌عنوان عوامل محرک کج‌رفتاری مالی مدیران و عوامل مداخله‌گر مدیریتی به‌عنوان عوامل کنترلی و بازدارندۀ کج‌رفتاری مالی مدیران شناسایی شد. مدیران در کنش و واکنش خود به عوامل مؤثر محرک و بازدارنده و تحت‌تأثیر معنابخشی ذهنی خود، دو دسته راهبرد اتخاذ می‌کنند: راهبرد سازنده و راهبرد مخرب.<br /> راهبردهای سازنده، پیامدهای مثبت (سازمانی و فراسازمانی) در پی دارد و راهبردهای مخرب پیامدهای منفی (سازمانی و فراسازمانی) به دنبال خواهد داشت.