نقدِ اجتماعی عکس‌های اجتماعی بر اساس سلیقه‌های چشایی

Abstract

حواس پنج‌گانه‌ی انسانی یکی از مهم‌ترین داده‌های مطالعاتی در تاریخ اجتماعی حواس است. و درمیان آن، ذائقه‌ی چشایی به‌دلیل درهم تنیدگیِ عمیق آن با فرهنگ‌های متنوع جوامع گوناگون، به‌اشکال متنوعی ظهوریافته و خوراک و دست‌پخت‌را در طبقات مختلف اجتماعی وابسته به‌آداب و سنت‌های متنوعی می‌سازد. عکس‌های اجتماعی این قابلیت‌را دارند که همچون گواهی بر این مدعا عمل‌کرده و سلیقه‌های چشایی‌را مبتنی بر ساختارها و بافتارهای اجتماعی، ایدئولوژی، و روابط اجتماعی عیان سازند.<br /> روش: انسان‌شناسان و پژوهش‌گران تاریخ فرهنگی و اجتماعی، مجموعه‌ی ویژگی‌های منسجم در سلیقه‌ی چشایی‌را "روح غذا" می-نامند که بر کلیت سلیقه‌های چشایی یک جمعیت انسانی حاکم‌است. براساس کارکرد تاریخ اجتماعی حواس در مطالعه‌ی اسناد تاریخی زندگیِ روزانه، می‌توان حسّ چشایی‌را در صورت‌بندیِ طبقات اجتماعی به‌واسطه‌ی عکس‌های اجتماعی مورد تحلیل قرار داد.سؤال اصلی اما این‌است که چگونه به‌واسطه‌ی بازخوانی حسّ چشایی در عکس‌های روزمره، می‌توان به‌ویژگیِ "روح غذا" در یک-طبقه‌ی اجتماعی دست‌یافت؟ فرض براین‌است‌که عکس‌های اجتماعی، به‌ویژه آن‌ها که به‌صورت دم‌دستی گرفته می‌شوند، دارای اطلاعات دیداری قوی راجع به‌انواع سلیقه‌های چشایی در فرهنگ‌ها و طبقات مختلف اجتماعی هستند. با مطالعه‌ی آن‌ها براساس تاریخ اجتماعی حواس، می‌توان به‌الگویی در تحلیل عکس براساس سلیقه‌های چشایی دست‌یافت. نتیجه آن‌که عکس‌های اجتماعی کیفیات متنوعی از "روح غذا" را در طبقات مختلف اجتماعی به‌دست می‌دهند. در پایینِ هرم طبقاتی، افراد به‌سفره‌ی غذا و پر بودن آن توجه بیشتری دارند؛ در طبقه‌ی متوسط شهری، توجه به‌سلامت، لذت بردن از دورهمی‌ها، و مطلوبیت اجتماعی‌است و در طبقات مرفه ایران، خوراک همچون یک ابژه‌ی زیباشناختیِ عینی در عکس‌ها ارایه می‌شود.