فهم تحول و تطور اسطوره فره‌ایزدی؛از عهدساسانی تا دوران اسلامی

Abstract

اسطوره فره­ایزدی از مهمترین ارکان اندیشه سیاسی ایران باستان و جزو مولفه­های اصلی مفهوم شاهی­آرمانی بود. این اسطوره کارویژه­های سیاسی مشروعیت­آفرین داشت، رفته­رفته دستخوش تحول معنایی شد. پرسش اصلی پژوهش حاضر آن است که سازوکار این تحول معنایی و تطور محتوایی چه بود؟ در این جستار با روش تحلیلی<span style="font-family: Times New Roman;">-</span>‌تفهمی مبتنی بر معناکاوی و فهم همدلانه شواهد تاریخی ذیل رهیافت جامعه­شناسی تفهمی، این موضوع بررسی می‌شود. در عین حال چارچول مفهومی از نظریه کنش­گفتاری آستین و جامعه‌شناسی کنش معنادار با اتکا بر آرای پیتر وینچ به روش گردآوری داده­ها و روش کتابخانه­ای استفاده شده است. نتیجه آن­که، اسطوره فره در چارچوب قواعد فرهنگی عهدساسانی، برخوردار از محتوای کیهان­شناسانه، اساطیری و معانی اجتماعی­ بافروپاشی ساسانیان با هدف احیای کارویژه های سیاسی آن بازسازی صوری شد، درحالی که بسیاری از کارویژه‌های اجتماعی خود را ازدست­داده و در­نتیجه نبود درک اجتماعی عمیق‌، به‌لحاظ فرم و محتوا دستخوش دگرگونی­ها و تطورات گوناگون شد.