آسیب‌شناسی آموزش تاریخ اجتماعی در نظام آموزش عالی ایران

Abstract

تاریخ اجتماعی شاخه‎ای از پژوهش‎های تاریخی مبتنی بر مطالعۀ تاریخی جنبه‎های گوناگون زندگی اجتماعی عامۀ مردم است که مطالعات مستمر آن، از حدود نود سال پیش با شکل‎گیری مکتب آنال آغاز شد. به‎رغم مطالعات گسترده در اروپا و ایالات متحده، در ایران کمتر به مباحث نظری و علمی تاریخ اجتماعی پرداخته ‎شده‎است. این امر در حالی است که تاریخ اجتماعی از مباحث واحدهای درسی رشته‌های تاریخ، علوم اجتماعی، کتابداری و ایران‌شناسی به‎شمارمی‌رود. از این رو، در پژوهش حاضر، با اتخاذ روش تحقیق اکتشافی بر مبنای گردآوری داده‎های مبتنی بر مطالعات کتابخانه‎ای، میدانی و تجزیه و تحلیل داده‎ها مبتنی بر شاخص‌های کمّی و کیفی، ضمن بازشناسی آموزش تاریخ اجتماعی در نظام آموزش عالی ایران، با استفاده از روش SWOT نقاط ضعف، قوت،‌ فرصت‌ها، تهدیدها معرفی و در نهایت روند آتی، راهکارها و تحلیل راهبردی برای نیل به وضعیت مطلوب آموزش تاریخ اجتماعی در نظام آموزش عالی ایران ارائه ‎شده‎است. نتایج این پژوهش، مبیّن ضعف موجود در مطالعات نظری و علمی تاریخ اجتماعی در سطح آموزش عالی است. اما، توجه روزافزون مجامع علمی رشتۀ تاریخ به اهمیت این حوزه، ایجاد نخستین گروه‌ تاریخ اجتماعی ایران در نظام آموزش عالی و پرداختن به مباحث نظری بومی از نقاط قوت و فرصت‌های پیش ‌رو است که باید برای تقویت آن برنامه‌ریزی شود.