درآمدی بر رویکرد روش‌شناختی پیر بوردیو به مفهوم سرمایة فرهنگی

Abstract

مقالة حاضر به ارائة روش تحقیق به‌کار رفته از سوی پیر بوردیو در حوزة سرمایة فرهنگی اختصاص یافته است. سرمایة فرهنگی به‌ معنای فرهنگی است که از نظر اجتماعی همانند سرمایه عمل می‌کند. سرمایه‌ای که کارکرد اصلی‌اش مشروعیت‌بخشی سلطه از طریق اعمال خشونت نمادین، یعنی، توانایی استمرار روابط سلطه است. دغدغة اصلی نگارنده در انتخاب موضوع تأکید بر به‌کارگیری روش‌های کمّی در حوزة تحقیقات علوم اجتماعی در ایران بوده است. گویی تنها تحقیقی از نظر دانشگاهی معتبر است که با آمارهای استنباطی پیچیده همراه باشد و تحقیق این است و جز این نیست. <br /><em>وارثان </em><em>Les Heritiers</em> (1964)، <em>تمایز </em><em>Distinction</em> (1979)، و<em> فقر جهان </em><em> </em><em>Misere du monde</em> (1993) سه اثر مطرح در حوزة سرمایة فرهنگی‌اند که در این مقاله از منظر روش‌شناختی، با روش اسنادی به آن‌ها پرداخته می‌شود. <br />یافته‌های این بررسی حاکی از آن است که بوردیو در آثار خود تنها به بحث نظری درخصوص مفهوم سرمایة فرهنگی اکتفا نکرده بلکه با به‌کارگیری روش‌های متنوع تحقیق کمّی و کیفی و استناد به پژوهش‌های ملموس و ذکر مثال‌های مشخص به ‌آن پرداخته است. <br />عمده‌ترین ویژگی منتسب به روش او ساختارگرایی برساخت‌گرا است که در آن نقش عاملان از یک‌سو و ساختارهای اجتماعی از سوی دیگر به‌چالش کشیده شده‌اند