توسعه مدل نوآوری رایگان با استفاده از رویکرد تحلیل و توسعه گزینه استراتژیک (SODA)

Abstract

نوآوری رایگان شامل نوآوری‌های صورت گرفته‌ای است که توسط مصرف‌کنندگان با هزینه‌ی شخصی، زمان اختیاری و بدون دریافت هزینه، توسعه می‌یابد و با عدم محافظت از طرح، به‌صورت رایگان در اختیار دیگران قرار می‌گیرد که نتایجی نظیر بهبود در رفاه اجتماعی و اقتصادی را به دنبال دارد. باوجود ضرورت این امر، گفتمان موضوع هنوز در مرحله آغازین شناخت قرار دارد و مدلی جامع و گویا جهت بیان فرآیند شکل‌گیری آن، به‌طور محدود ارائه‌شده است، ازاین‌رو هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تبیین یک مدل جامع نوآوری رایگان با نگاهی عمیق‌ و گسترده است. جامعه آماری پژوهش، کلیه خبرگان حوزه نوآوری رایگان است که ازاین‌بین 16 مصاحبه طی 3 دوره دلفی با 8 خبره صورت گرفته است.در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ، بر اساس روﯾﮑﺮد دلفی فازی و ﺳﻮدا مؤلفه‌های مدل از جهت‌ها و دیدگاه‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮای ساخت دهی ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ، ﻣﻮرد ﭘﺎﯾﺶ ﻗﺮار می‌گیرد. ﻣﺒﻨﺎی ﭘﺎﯾﺶ، مرور پیشینه علمی و مصاحبه‌های ﻋﻤﯿﻖ و ﻧﯿﻤﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر‌‌ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﮔﺎن صاحب‌نظر در حوزه نوآوری رایگان اﺳﺖ. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، مؤلفه‌های مدل نوآوری رایگان ابتدا با استفاده از تکنیک دلفی فازی احصاء شدند و پس از ﺗﺠﻤﯿﻊ ﻧﻈﺮات تمامی صاحب‌نظران در مورد نگاشت مدل، 3 مدل پیشنهادی با بهره‌گیری از روش سودا اعتبارسنجی گردید و پس‌ازآن مدل نهایی اتخاذ گردید. در انتها نیز‌ مؤلفه‌‌های مدل مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. ارزش این پژوهش، آن است که با ارائه‌ی یک مدل نوآوری رایگان، به بررسی فرآیند شکل‌گیری نوآوری رایگان به‌طور عمیق‌تر بپردازد و بدین‌ترتیب به غنی‌سازی مبانی نظری حوزه نوآوری رایگان در زبان‌فارسی کمک نماید و با درک بهتر فرآیند نوآوری‌ رایگان، زمینه بهره‌مندی موثرتر از نتایج بکارگیری نوآوری رایگان را در ایران مهیا سازد.