اثربخشی توانبخشی شناختی بر هیجان‌های‌ تحصیلی و اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری خاص

Abstract

دشواری در هیجان‌های تحصیلی مطلوب و اشتیاق تحصیلی کاهش یافته در دانش‌آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری خاص، چالش­ متداولی هستند که نیاز به توجه فزاینده­ای دارند و پژوهش درباره راه حل­های مؤثر، ضرورتی انکار ناپذیر است. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی توانبخشی شناختی بر هیجان‌‌های تحصیلی و اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری خاص بود. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه‌ی آماری پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان مقطع متوسطه (هفتم تا نهم) مراجعه کننده به مرکز تخصصی وابسته به آموزش و پرورش شهر رشت در سال تحصیلی 1403 تا 1402 بود. از بین جامعه‌ی آماری با استفاده از روش نمونه­گیری در دسترس تعداد 30 دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری خاص (15 نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه گواه) انتخاب و به عنوان پیش آزمون پرسشنامه­های هیجان­های تحصیلی (پکران و همکاران، 2005) و اشتیاق تحصیلی (فردریکز و همکاران، 2004) را تکمیل کردند. سپس گروه آزمایش طی 12 جلسه 60 دقیقه ای یک دو بار در هفته تحت توانبخشی شناختی (کاپیتان لاگ، 2020) قرار گرفتند درحالی که در مورد گروه گواه مداخله­ای اجرا نشد؛ سپس هر دو گروه مورد پس آزمون قرار گرفتند. داده­های به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیری و چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته­های پژوهش نشان داد توانبخشی شناختی بر بهبود هیجان‌های مثبت تحصیلی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری خاص موثر است (01/0P<). همینطور، توانبخشی شناختی بر کاهش هیجان‌های منفی تحصیلی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری خاص موثر است (01/0P<). همچنین، توانبخشی شناختی بر بهبود اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری خاص موثر است (01/0P<). این نتایج، کاربردهای بالینی مستقیم و ضمنی مهم مداخله توانبخشی شناختی در زمینه بهبود هیجان‌های تحصیلی و اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری خاص را نمایان می­سازد.