تحلیل سیلاب‌های رودهای دربند و گلابدره در مناطق شهری شمال تهران

Abstract

رودهای دربند و گلابدره از رودهایی هستند که از نظر سیلاب شمال شهر تهران را تهدید می‌کنند. این پژوهش به تحلیل اثرهای سیلاب این دو رود در مناطق شهری تحت نفوذ این دو رود پرداخته است. داده‌های استفاده‌شده شامل داده‌های توپوگرافی، داده‌های بارندگی، دادۀ ارتفاعی با دقت ارتفاعی 59 سانتی‌متر، داده‌های هیدرومتری و هیدرولیکی و بافت خاک است. با استفاده از مدل HEC-RAS در محیط GIS شبیه‌سازی تک‌بعدی برمبنای حداکثر دبی جریان سیلاب با دورۀ برگشت‌های مختلف محاسبه شد. نتایج حاصل از تغییرات سطح آب در نیمرخ‌های طولی و عرضی مقاطع منتخب، بیانگر احتمال رخداد جریان بحرانی برای گلابدره و مقصودبیک است. همچنین نتایج نشان داد که رودخانه‌های گلابدره، دربند و مقصودبیک دچار تغییرات عرضی شده‌اند و دامنۀ تغییرات در رودخانه‌های گلابدره 4/0 تا 5/1 متر، دربند 5/0 تا 5/2 متر و مقصودبیک 8/0 تا 5 متر بوده است. در حاشیۀ رودخانه‌ها محدوده‌هایی وجود دارند که در زمان وقوع سیل، آب با سرعت زیادی در آنها جریان می‌یابد و در مکان‌هایی که مقطع رودخانه کم‌عرض و شیب کف زیاد باشد یا در قوس خارجی رودخانه و نیز در محل‌هایی که مقطع رودخانه یکباره عریض می‌شود، آب تجمع می‌یابد و سبب رخداد سیل می‌شود. سیل گلابدره و دربند پس از ورود به کانال مقصودبیک، سبب سیل‌گیری مناطق شهری شمال تهران به‌ویژه خیابان‌های مناطق 1 و 3 تهران می‌شود.