سنجش آسیب‌پذیری بافت فرسوده در برابر مخاطرات محیطی (مطالعۀ موردی: شهر نقده)

Abstract

امروزه معضلات و مشکلات بافت‌های فرسودۀ شهری یکی از مسائلی است که در حوزۀ برنامه‌ریزی شهری شهروندان را با مشکلات متعددی مواجه ساخته است و همچنین یکی از مهم‌ترین چالش‌های شهری با توجه به نبود زیرساخت‌های مناسب شهری و افت عملکرد این بافت‌ها از نظر ابعاد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و نهادی در مواجهه با مخاطرات است. این مقاله با هدف سنجش آسیب‌پذیری بافت فرسوده در مقابل مخاطرات محیطی صورت گرفته است. از پرسشنامۀ خبره به‌عنوان ابزار اصلی گردآوری داده‌ها استفاده شد. جامعۀ آماری پژوهش کارکنان شهرداری نقده بودند که 17 نفر به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از روش میدانی و ابزار پرسشنامه و برای ترسیم نقشه‌ها از نرم‌افزار Arcgis استفاده شد. برای اولویت‌بندی معیارهای سنجش از روش فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی فازی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که معیار کالبدی محیطی بیشترین اولویت را دارد و شاخص اجتماعی، کیفیت ساختمان‌ها و معیار سازمانی- نهادی در رتبه‌های دوم تا چهارم جای دارند؛ در نهایت هم معیارهای اقتصادی قرار دارند. با توجه به محاسبات، وزن نهایی هر یک از شاخص‌های مدل با روش تحلیل سلسله‌مراتبی فازی محاسبه شد. نتایج نشان داد که شاخص بافت و ساختار کالبدی دارای بیشترین اهمیت است. نوع مصالح به‌کاررفته دومین شاخص بااهمیت است و دسترسی به مراکز آتش‌نشانی، مراکز آموزشی و نیروی انتظامی و غیره، آگاهی از بحران‌های موجود و مهارت مدیریت بحران در بافت فرسوده دیگر شاخص‌های مهم هستند. در نهایت با روش ویکور فازی کارکنان و مدیران شهری شهر نقده ارزیابی شدند.