ارزیابی فرونشست زمین در منطقۀ تخت جمشید و مخاطرات آن

Abstract

این پژوهش با هدف بررسی و ترسیم الگوهای پایداری/ ناپایداری برای منطقۀ تخت جمشید در دامنۀ زمانی 27 اکتبر 2016 تا 22 فوریه 2020 با استفاده از تداخل‌سنجی راداری انجام گرفت. برای آنالیز سری زمانی فرونشست رخ‌داده در منطقه از آنالیز سری زمانی پراکنشگر دائمی (PS-InSAR) استفاده شد. داده‌ها 180 تصویر SENTINEL-1 A بود که مدارهای صعودی و نزولی را پوشش می‌دهند. از این داده‌ها برای ارزیابی نرخ تغییر شکل زمین در سایت میراث باستان‌شناسی تخت جمشید استفاده شد. بدین منظور پدیدۀ تغییر شکل زمین در منطقۀ تخت جمشید شناسایی و اندازه‌گیری شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که فرونشست در محوطۀ تخت جمشید در طول دورۀ مشاهده (2020-2016) تقریباً پایدار بوده است (107/0- ≤ میلی‌متر / سال، میانگین 26 پراکنشگر دائمی (PS) در سایت). نرخ فرونشست تخمینی برای دورۀ 2020-2016، به‌دست‌آمده با استفاده از تداخل‌سنجی پراکنشگر دائمی (PSI) نشان داد که تغییر شکل مشاهده‌شده در سایت با بستر زمین‌شناسی و کاربری زمین مطابقت دارد و با سفره‌های زیرزمینی مرودشت که روی رسوبات کواترنر قرار دارند ارتباطی ندارد. این نتایج به درک بهتر پویایی فرونشست زمین در منطقۀ تخت جمشید کمک کرده و بر لزوم نظارت و مدیریت مستمر این محوطه باستانی ارزشمند تأکید می‌کند.