استفاده از سن‌یابی به روش لومینسانس نوری کوارتز به‌منظور برآورد نرخ لغزش سامانۀ گسلی درونه در خلیل‌آباد

Abstract

نخستین گام در ارزیابی خطر زمین‌لرزه، شناسایی و به نقشه درآوردن گسل‌های فعال و سپس محاسبۀ میزان فعالیت آنها در یک گسترۀ مشخص است. نرخ لغزش گسل، شاخصی اساسی برای درک میزان فعالیت و خطرهای بالقوۀ گسل است. بنابراین تعیین نرخ لغزش گسل و در صورت امکان، دورۀ بازگشت زمین‌لرزه‌های ناشی از آن گسل ضروری است. هدف این پژوهش، تعیین نرخ لغزش روی سامانۀ گسلی درونه در خلیل‌آباد با استفاده از روش لومینسانس تحریک‌شده با نور (OSL) است. سامانۀ گسلی درونه، گسلی فعال در فلات ایران است که در بخش شمالی خلیل‌آباد قرار گرفته است. این سامانۀ گسلی، آبراهه‌های موجود روی یک نسل از مخروط‌افکنه‌ها در شمال خاوری خلیل‌آباد را جابه‌جا کرده است. با استفاده از تصاویر QuickBird، ابتدا میزان جابه‌جایی آبراهه‌ها روی مخروط‌افکنه‌ای قدیمی در شمال خاوری خلیل‌آباد در حدود 40±260 متر اندازه‌گیری شد. سپس کوارتز جداشده از دو نمونۀ رسوبی که از یک گودال حفاری‌شده در سطح مخروط‌افکنه جمع‌آوری شده بود، با استفاده از روش لومینسانس تحریک‌شده با نور سن‌یابی شد. سن کوارتز با اندازه‌گیری دز معادل دز طبیعی (محاسبه‌شده با استفاده از روش SAR) و نرخ دز (تعیین‌شده توسط آنالیز ICP-MS) مشخص شد. همچنین آخرین دورۀ رسوبگذاری و نرخ لغزش این بخش از سامانۀ گسلی درونه به‌ترتیب در حدود 102800-89700 سال و 3/3-1/2 میلی‌متر در سال برآورد شد.