واکاوی تطبیقی طرح‌واره‌های تصویری سروده‌های کودکانة فارسی و کُردی

Abstract

طرحوارة تصویری، یکی از رویکردهای معناشناسی شناختی است که در آن تجارب آدمی از دنیا، ساخت‌های مفهومی را در ذهن می‌آفریند که قابل انتقال بر سطح زبان هستند. از این‌رو، تجاربی تجسم‌یافته در درون نظام مفهومی، منجر به تولید طرحواره‌های تصویری می‌شوند. پژوهش حاضر بر آن است با رویکردی تطبیقی برخی از فرایندها و ساخت‌های مفهومی در معنا‌شناسی شناختی را در قالب طرحواره‌های تصویری در سروده‌های کودکانة فارسی و کُردی بررسی کند تا نشان دهد که در ادبیات کودکانة این دو زبان، ساخت‌های مفهومی چگونه به درک حوزه‌های انتزاعی در شعر کودکان کمک می‌کنند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که بیشتر طرحواره‌های تصویری در سروده‌های کودکانة فارسی و کُردی از نوع حرکتی است که دلیل آن را می‌توان در مضمون سروده‌ها یافت؛ زیرا مفاهیمی چون بازی یا کار، نیازمند جنبش و فعالیتند. جایگاه دوم را طرحوارة تصویری قدرتی می‌گیرد که این هم به دلیل رویکردهای تربیتی است که به کودکان آموزش داده می‌شود تا برای دستیابی به دنیای آرمانی موانع را از پیش رو بردارند. طرحوارة حجمی در جایگاه سوم قرار می‌گیرد که دلیل آن هم به بیان دستیابی به مفاهیم انتزاعی همچون غم، آرامش و شادی در ظرف مکانی ملموس و محسوس برمی‌گردد.