پیش‌بینی پذیرش واکسیناسیون کووید 19 با مدل‌های سلامت‌محور: مروری نظام‌مند بر کاربرد مدل‌ها و تئوری‌های سلامت‌محور در پیش‌بینی پذیرش واکسیناسیون کووید 19

Abstract

مقدمه: درک عوامل رفتاری مؤثر بر پذیرش واکسن با استفاده از مدل/تئوری‌های سلامت‌محور به مدیریت بهتر بیماری‌ها کمک و درک بهتری از کاربرد آن‌ها را در پیش‌بینی قصد رفتاری فراهم می‌کند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی مطالعات انجام‌شده مبتن‌ بر مدل/تئوری‌های سلامت‌محور در پیش‌بینی پذیرش واکسیناسیون کووید 19 به شیوه نظام‌مند انجام شده است. روش کار: مطالعه حاضر مروری نظام‌مند است. کلیدواژه‌های مرتبط در بانک‌های اطلاعاتی PubMed، Scopus و Google Scholar بدون محدودیت زمانی تا تاریخ فوریه 2022 براساس بیانیه PRISMA جست‌وجو شد. برای جلوگیری از سوگرایی، جست‌وجو و غربالگری توسط دو نفر از پژوهشگران به‌صورت مستقل انجام گرفت. یافته‌ها: درنهایت، 32 مقاله دارای معیار ورود به مطالعه بررسی شدند. پیش‌بینی‌کنندگی مدل‌ها از 39 تا 76 درصد متغیّر و در برخی مطالعات نیز گزارش نشده بود. پرکاربردترین الگو به ترتیب مدل اعتقاد بهداشتی و نظریه رفتار برنامه‌ریزی‌شده بود که در برخی مطالعات به‌تنهایی یا هر دو استفاده شده بودند. در یک مطالعه، این دو مدل مقایسه شده بود که نظریه رفتار برنامه‌ریزی‌شده پیش‌بینی‌کنندگی بیشتری داشت. نتیجه‌گیری: مدل/تئوری‌های سلامت‌محور، به‌ویژه مدل اعتقاد بهداشتی و تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده، توانسته است نقش مهمی را در پیش‌بینی تمایل به واکسیناسیون کووید 19 در جمعیت‌های مختلف ایفا کند. بنابراین، لازم است تا در مداخلات پیش‌رو از راهبردی مناسب و کارآمد برای توسعه سازه‌های این مدل‌ها یا ترکیب آن‌ها با سایر مدل/تئوری‌ها استفاده شود.