تحلیلی بر وضعیت شاخص‌های بهداشتی درمانی در شهرستان های استان کرمانشاه با بهره‌گیری از مدل‌های TOPSIS، AHP و تحلیل خوشه‌ای

Abstract

امروزه کیفیت و سلامت شرایط زندگی ساکنان شهرها و روستاها به عنوان هدف اصلی سیاست­های برنامه­ریزی شهری و منطقه­ای محسوب می­شود. همچنین، وضعیت بهداشتی و درمانی جامعه به عنوان مسأله­ای ضروری و مهم مدنظر برنامه­ریزان است. هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل فضایی شهرستان­های استان کرمانشاه به لحاظ برخورداری از شاخص­های بهداشتی درمانی است. در این پژوهش، که از نوع توصیفی تحلیلی بوده، با بهره­گیری از داده­های سالنامه آماری 1388 استان کرمانشاه، شاخص­های بهداشتی درمانی با مدل TOPSIS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­اند. همچنین، در این مطالعه برای سطح­بندی شهرستان­های استان کرمانشاه از لحاظ شاخص­های بهداشتی درمانی از تقسیم­بندی سازمان ملل، که به درجه­بندی شاخص توسعه انسانی در سه دسته، توسعه یافته، نیمه توسعه‌یافته و محروم پرداخته و استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد هیچ­یک از شهرستان­های استان کرمانشاه به لحاظ برخورداری از شاخص‌های بهداشتی درمانی، در سطح توسعه­یافته قرار ندارد. همچنین، شهرستان­های قصر شیرین و ثلاث­وباباجانی به ترتیب با امتیاز نهایی 781/0 و 191/0 برخوردارترین و محروم­ترین شهرستان استان به لحاظ بهره­مندی از شاخص­های بهداشتی درمانی هستند. نمایش فضایی شهرستان­های مورد مطالعه به لحاظ توسعه­یافتگی در شاخص­های بهداشتی درمانی، با استفاده از نرم­افزار Arc GIS، نشان داد که فضای توسعه غالب و حاکم بر شهرستان­های استان، فضای توسعه محروم است. نتایج آزمون همبستگی پیرسون حاکی از وجود همبستگی مثبت و معنی­داری بین میزان شهرنشینی و برخورداری از شاخص­های بهداشتی درمانی در بین شهرستان­های استان کرمانشاه است.