برآورد نیاز آبی درخت انگور کشمشی (Vitis Vinifera) در ایران در دهه‌های آینده

Abstract

تغییر اقلیم یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در آینده محسوب می‌شود. تحقیق حاضر در قلمرو زمانی دوره گذشته (2005-1980) و دوره آینده به‌صورت دوره آینده میانی (2055-2020) و دوره آینده دور (2090-2056) بر مبنای داده‌های واقعی ایستگاه‌های هواشناسی و داده‌های مدل‌های گردش عمومی جو بررسی شد. قلمرو مکانی تحقیق، کل ایران را پوشش داده است. برای دستیابی به تغییر اقلیم دوره آینده، از داده‌های شبیه‌سازی‌شده پنج مدل پیشنهادی (BCC-CSM1.1، MRI-CGCM3، GFDL-CM3، MIROC-ESM و GISS-E2-R) از سری مدل‌های CMIP5 در قالب گزارش پنجم و سناریوهای RCP تغییر اقلیم استفاده گردید. بعد از بررسی آماری خروجی مدل MRI-CGCM3 به‌عنوان مدل نهایی برای ارزیابی‌ها استفاده شد. برای اعتبار سنجی مدل‌ها، از روش وزن دهی استفاده شد. در دهه‌های آینده مقدار تبخیر – تعرق مرجع (ET0) و نیاز آبی فصل رشد انگور نسبت به دوره پایه افزایش خواهد یافت، به‌طوری‌که بر اساس سناریوی RCP8.5 در مناطق کشت انگور در دوره آینده نزدیک (2055-2020) و آینده دور (2090-2056)، به ترتیب، 31 و 98 میلی‌متر بر مقدار ET0 افزوده خواهد شد. مقدار نیاز آبی مراحل رشد انگور نیز در دهه‌های آینده افزایش خواهد یافت. بیشترین افزایش در مرحله میانی رشد انگور رخ خواهد داد. بنابراین تغییر اقلیم موجب افزایش مقدار ET0 و نیاز آبی انگور خواهد شد. در دهه‌های آینده بیشترین افزایش نیاز آبی در مناطق کم ارتفاع حاشیه نواحی مرتفع و کوهستانی رخ خواهد داد. مناطق مرتفع و سردسیر شمال غرب و زاگرس مرتفع از نیاز آبی کمتری نسبت به دیگر مناطق برخوردار خواهند بود.