اولویت‌بندی الگو و شاخص‌های مدیریت و توسعه بخش مرکزی در شهرهای میانی (مطالعه موردی: شهر بوکان)

Abstract

بخش مرکزی شهر پهنه‌ای چندکارکردی است که عمده عملکردهای مهم و برتر شهری را در خود جای داده است و از این نظر نسبت به سایر قسمتهای شهر نقش مهم‌تر و بیشتری را در عرصه کارکردی شهر ایفا می‌کند. مقاله حاضر با هدف اولویت‌بندی الگو و شاخص‌های مدیریت و توسعه بخش مرکزی در شهر بوکان تدوین شده است. روش پژوهش، به صورت توصیفی و تحلیلی است. برای جمع‌آوری داده‌ها از مطالعات میدانی و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و تکنیک TOPSIS استفاده شده است. جامعه آماری دو گروه یعنی مسئولان شهری و خانوارها و صاحبان واحدهای تجاری داخل بخش مرکزی شهر بوکان است. یافته‌ها نشان می‌دهد که برآیند مجموعه عوامل (تاریخی، اقتصادی، جمعیتی- اجتماعی، اداری، ترافیکی، کالبدی- فضایی و فعالیت‌های شاخص بخش مرکزی)، شکلگیری محدودهای مشخص در سطح شهر است که میتوان از آن به بخش مرکزی شهر یاد کرد. هر کدام از عوامل ذکر شده به نوعی در شکلگیری بخش مرکزی شهر بوکان نقش داشتهاند. نتایج نهایی حاصل از تجزیه و تحلیل دادها با استفاده از تکنیک TOPSIS در ارزیابی شاخص‌های مدیریت و توسعه بخش مرکزی شهر بوکان نشان می‌دهد که در محاسبه اندازه انفکاک مشخص شد که تنوع فعالیت‌های اقتصادی دارای کمترین فاصله از ایده‌آل مثبت و فعالیت موسسات مالی دارای بیشترین فاصله از ایده‌آل مثبت است. همچنین فاصله از حد ضد ایده‌آل معیار الگو و ترکیب کاربری اراضی دارای بیشترین فاصله و تراکم جمعیت در ساعات خاصی از روز دارای کمترین فاصله تا ضد ایده‌آل است. در رتبه‌بندی نهایی بدست آمده شاخص الگو و ترکیب کاربری اراضی در رتبه و اولویت اول قرار گرفته است. همچنین معیار عناصر شاخص و نمادین شهری در رتبه بندی اولویت 25 را کسب کرده‌اند که کم اهمیت‌ترین شاخص در بین سایر شاخص‌هاست.