مطالعۀ احساس امنیت روانی و اجتماعی با گرایش به خرافات مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه اصفهان

Abstract

خرافات در هر جامعه‌ای، مقوله‌ای منفی از ابعاد فرهنگ معنوی آن جامعه محسوب می‌شود که با پیامدهای آسیب اجتماعی و روانی و به اشکال گوناگون متناسب با زمان و مکان بر اقشار جامعه تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین، پژوهش حاضر با هدف مطالعۀ تأثیر احساس امنیت اجتماعی و روانی بر گرایش به خرافات در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان انجام شده است. چارچوب نظری، مبتنی بر نظریه‌های کنش غیرمنطقی پارتو، کنش غیرعقلانی و سنتی وبر، احساس امنیت روانی مازلو و امنیت اجتماعی اینگلهارت و جامعۀ آماری، شامل کلیۀ دانشجویان دانشگاه اصفهان در سال 1397بوده است. حجم جامعه، 14375و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر با 375 نفر است که بر این اساس، 400 پرسشنامه توزیع شد. روش نمونه‌گیری به شیوۀ سهمیه‌ای از هر دانشکده است. متخصصان و صاحب‌نظران با تأیید گویه‌ها، روایی محتوا را تأیید کردند. برای اعتبار پژوهش از ضریب پایایی (آلفای کرونباخ) استفاده شده است. ضریب آلفا برای متغیر احساس امنیت روانی (0.771)، متغیر احساس امنیت اجتماعی (0.745) و برای میزان گرایش به خرافات (0.766) است. داده‌ها با پرسشنامۀ محقق‌ساخته، جمع‌آوری و یافته‌های مبتنی بر آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم‌افزار SPSS تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج نشان دادند میانگین امنیت روانی، 28.03 و امنیت اجتماعی، 34.56 است که به‌ترتیب با انحراف معیار 1.7 و 1.44 کمتر از میانگین کل است. میانگین خرافات، 41.21 با انحراف معیار 2.21 بیشتر از میانگین کل به دست آمد. رابطۀ امنیت روانی با گرایش به خرافات با شدت (0.317-) و رابطۀ امنیت اجتماعی با خرافات با شدت (0.145-) به‌صورت مستقیم و منفی تأیید شد. رابطۀ امنیت روانی و اجتماعی با گرایش به خرافات در زنان و مردان، قومیت‌های مختلف، مقاطع تحصیلی و افراد شاغل و بیکار متفاوت بود که در این میان، زنان، افراد بیکار، مقطع کارشناسی و قوم لر، گرایش بیشتری به خرافات نشان دادند. در تحلیل رگرسیون برای مشخص‌کردن معادله‌ای برای پیش‌بینی خرافات، معادله‌ای با متغیرهای امنیت روانی، امنیت اجتماعی، جنسیت و وضعیت اشتغال به دست آمد که درنهایت، 22.5 درصد از واریانس متغیر وابسته با این معادله تبیین شد.