اندیشه سیاسی محمد حسین فضل الله (بر مبنای الگوی اسپریگنز)

Abstract

سید محمدحسین فضل‌الله یکی از علمای آگاه و فعال لبنان در دوره معاصر بوده است که علاوه بر امور دینی و مذهبی، به نظریه‌پردازی در زمینه مسائل سیاسی پرداخته است. هدف پژوهش حاضر ارایه اندیشه‌ها و نظرات ایشان در قالب چهار مرحله روش فهم نظریه‌های سیاسی توماس اسپریگنز می­باشد. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی تجزیه و تحلیل شده است. نتیجه بررسی اندیشه سیاسی این اندیشمند بر اساس اصول چهارگانه الگوی اسپریگنز بدین قرار شد که فضل‌الله در مرحله اول و دوم این روش به این پرسش پاسخ می‌دهد که مشکلات جامعه اسلامی را در چه چیزهایی می‌بیند و علل آن از منظر او چیست؟ او در مرحله سوم و چهارم به ارائه ویژگی‌های جامعه آرمانی و مطلوب خود و پیشنهاد راه‌حل‌هایی برای رسیدن به این جامعه مطلوب می‌پردازد. یافته­های پژوهش حاکی از این است که فضل­الله مهم‌ترین مشکل جامعه اسلامی از جنبه خارجی را از ناحیه دشمنی‌های استعمار و استکبار شرق و غرب علیه مسلمانان می‌داند و از جنبه داخلی مرتبط با کارشکنی‌های قدرت‌ها و سیاستمداران منافق معرفی می‌کند. از جمله ویژگی های جامعه آرمانی مد­نظر ایشان، تحقق اسلام به عنوان دینی سیاسی و استکبارستیز بوده و از جمله راه­حل­های مورد نظر وی در ارایه جامعه مطلوب، می­توان به مواردی همانند تئوری حزب­الله و فرهنگ­سازی تدریجی اشاره کرد.