آینده پژوهی صندوق‌های بازنشستگی کشور

Abstract

هدف: هدف از مطالعه حاضر احصاء عوامل مؤثر بر آینده‌ی صندوق‌های بازنشستگی و ترسیم سناریوهای پیش روی صندوق‌های بازنشستگی در ایران است.روش: روش تحقیق حاضر بر اساس هدف کاربردی و بر اساس شیوه جمع‌آوری اطلاعات جزء پژوهش‌های اسنادی است. به لحاظ فرایند پژوهش در مرحله مبانی نظری شامل شناسایی پتانسیل‌ها و پیشران‌های صندوق‌های بازنشستگی است. سپس در مرحله تحلیل از طریق مصاحبه با کارشناسان، وزن‌دهی پیشران‌ها صورت گرفته و با نرم‌افزار میک مک تحلیل‌شده‌اند و در ادامه توسط نرم‌افزار سناریو ویزارد به تدوین سناریوها پرداخته‌شده است.یافته‌ها: در گام اول، 35 عامل مؤثر بر آیندة صندوق‌های بازنشستگی در ایران، شناسایی و پس از پالایش اولیه، فهرست 18 عامل کلیدی با حذف پیشران‌های مشابه و دارای ارتباط کم با محیط آینده­ی ایران به‌منظور تحلیل اثرات متقاطع و سنجش اهمیت و عدم قطعیت انتخاب شدند. بر اساس نتایج این پژوهش، آیندة صندوق‌های بازنشستگی تحت تأثیر چهار عامل: «توان دولت»، «شوک‌های اقتصادی»، «امید زندگی» و «تحریم‌های اقتصادی» قرار دارد.نتیجه‌گیری: وضعیت سناریوهای پژوهش حاضر حاکی از آن است، محتمل‌ترین امر در آینده صندوق‌­ها افزایش امید زندگی است که مبین لزوم افزایش سن قانونی بازنشستگی برای جبران اثر این رخداد بر پایداری مالی صندوق­‌ها است. همچنین مطالعه حاضر نشان می‌­دهد، توان دولت در سناریوهای پیش‌رو عمدتاً فاقد تغییر است که با‌توجه‌به وضعیت کلان اقتصاد، نتیجه‌­ای منطقی تلقی می­‌شود. درنهایت وضعیت تحریم‌ها و شوک‌های اقتصادی هم در سناریوها مختلف است که بهترین حالت آن رفع تحریم و کم شدن شوک‌های اقتصادی است اما باتوجه‌به اینکه تحریم‌ها منشأ خارجی دارند، باید حالت تشدید تحریم‌ها هم در نظر گرفته شود.