تفسیر قراردادهای بیمه بازرگانی و اجتماعی با توجه به اصول حاکم بر آن

Abstract

هدف: عدم وجود رویه واحد و ماده قانونی خاص در خصوص تفسیر قراردادهای بیمه، سبب بروز اختلاف در آرای قضایی و بروز مشکلات برای بیمه‌شدگان و اشخاص ثالث ذی‌نفع شده و موجب محرومیت این افراد از حقوق خود گردیده است. ازآنجایی‌که تفسیر صحیح و منصفانه قراردادهای بیمه می‌تواند به رفع اختلافات و ابهام‌ها کمک کرده و تسریع در اجرای این قراردادها را فراهم آورد، این مطالعه درصدد آن است که با عنایت به اصول حاکم بر تفسیر قراردادهای بیمه، به‌ویژه اصل حسن نیت و قاعده تفسیر علیه انشاکننده، وجود یک خلأ قانونی در این حوزه را نشان دهد.روش‌: پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام گرفته است و با تحلیل تطبیقی بین نظام‌های حقوقی مختلف، تطور دکترین‌ها و اصول حاکم بر تفسیر قراردادهای بیمه مورد بررسی قرار گرفته است.یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که قراردادهای بیمه به‌دلیل ویژگی‌های خاص خود، ازجمله الحاقی بودن و تحمیلی بودن، نیاز به تفسیر ویژه دارند که حمایت از بیمه‌گذاران را در اولویت قرار می‌دهد.بر این اساس، نتایج این پژوهش لزوم تجدیدنظر در رویه‌های قضایی و قانونی مرتبط با تفسیر قراردادهای بیمه را مورد تأکید قرار می‌دهد. با‌توجه‌به فقدان رویه واحد و ماده قانونی خاص در این زمینه، پیشنهاد می‌شود که قانون‌گذار با اختصاص ماده‌ای به این موضوع، از بروز اختلافات و ناهماهنگی‌های قضایی جلوگیری کند.درنهایت، یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که تفسیر صحیح قراردادهای بیمه، نه‌تنها موجب حفظ حقوق بیمه‌گذاران و ذی‌نفعان می‌شود، بلکه به تسهیل روابط حقوقی و افزایش اعتبار قراردادهای بیمه نیز کمک می‌کند. بنابراین، حمایت قانونی از بیمه‌گذاران و ایجاد یک چهارچوب حقوقی روشن و منسجم برای تفسیر قراردادهای بیمه که در حال حاضر مفقود است، ازجمله مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش به‌شمار می‌آید.نتیجه‌گیری: با‌توجه‌به ویژگی‌های خاص قراردادهای بیمه و نابرابری ذاتی بین بیمه‌گذار و شرکت بیمه، تفسیر قرارداد در شرایط ابهام باید به نفع بیمه‌گذار انجام شود. این قاعده به حفظ تعادل قراردادی و حمایت از بیمه‌گذار در برابر موقعیت برتر شرکت بیمه کمک می‌کند. همچنین، برای جلوگیری از اختلاف در تفسیرهای قضایی، صرف تفسیر قضایی کافی نیست و نیاز به مداخله قانون‌گذار برای تدوین قواعد مشخص جهت جلوگیری از تفسیرهای متفاوت احساس می‌شود.بر این اساس، اختصاص ماده‌ای به این موضوع که در موارد ابهام و اجمال، قراردادهای بیمه باید به نفع بیمه‌گذار تفسیر شوند، می‌تواند از بروز اختلافات و ناهماهنگی‌های قضایی جلوگیری کرده و به استقرار رویه‌ای واحد و پایدار در تفسیر قراردادهای بیمه منجر شود.