نظام مالیاتی و نظام تامین اجتماعی مطلوب (تحلیل محتوای قانون مالیات های مستقیم)

Abstract

هدف: تأمین اجتماعی یکی از نیازهای اساسی بشر است و تقریباً همه افراد جامعه به آن احتیاج دارند. نظام تأمین اجتماعی و نظام مالیاتی به‌عنوان زیرنظام‌های نظام اقتصادی به هم پیوند می‌خورند. هر نظام دارای ویژگی‌هایی است که مطلوب بودن و بهینه بودن آن را تعیین می‌کند. نظام تأمین اجتماعی نیز ویژگی‌هایی دارد که نشان‌دهنده مطلوبیت آن است. مؤلفه‌های نظام تأمین اجتماعی مطلوب شامل اصل فراگیری، اصل برابری، اصل تکافل، اصل حمایتی، اصل حداقل بودن حمایت‌ها، اصل پیشگیری، اصل جامعیت و اصل توانمندسازی می‌باشد. هدف این پژوهش بررسی مؤلفه‌های نظام تأمین اجتماعی مطلوب در موادی از قانون مالیات‌های مستقیم است که در آن مباحث نظام تأمین اجتماعی مطرح شده است.روش: در این تحقیق، با استفاده از روش تحلیل محتوا، متن مواد قانونی مذکور تحلیل و بررسی شده و به‌صورت جدول و نمودارهای مختلف به‌صورت کمی ارائه شده است. نتایج با دو شیوه بررسی شده‌اند: در روش اول، تکرار هر یک از مؤلفه‌ها در کل مواد قانونی بررسی شده و در روش دوم، تعداد اصول نظام تأمین اجتماعی مطلوب استخراج شده از هر یک از ماده‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.یافته‌ها: با‌توجه‌به روش اول، از بین اصول نظام تأمین اجتماعی مطلوب، اصل حمایتی و اصل توانمندسازی بیشترین فراوانی را در قوانین مالیاتی مرتبط با تأمین اجتماعی دارند، در‌حالی‌که اصل حداقل بودن حمایت‌ها کمترین فراوانی را نشان می‌دهد. بر اساس روش دوم، مواد 24، 57 و 212 تمام مؤلفه‌های نظام تأمین اجتماعی مطلوب را در بر دارند.نتیجه‌گیری: به‌طور‌کلی، نسبت موادی از قانون مالیات‌های مستقیم که به مبحث تأمین اجتماعی پرداخته‌اند، محدود است؛ اما در مواد قانونی آن، بسیاری از اصول نظام تأمین اجتماعی مطلوب مشاهده می‌شود. همچنین این قانون تقریباً بسیاری از حمایت‌های مالیاتی لازم و گستره وسیعی از افراد مشمول را در نظر گرفته است. با این حال، به‌دلیل تغییرات سریع شرایط زندگی اقتصادی و اجتماعی، لازم است قوانین در بازه‌های کوتاه‌تری بازنگری شوند.