تیپ‌شناسی روان‌شناسان اینستاگرامی ایرانی.

Abstract

امروزه رسانه‌های اجتماعی نقشی پررنگ در زندگی ما یافته‌اند و از جهاتی گوناگون ما را تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ یکی از رسانه‌های اجتماعی محبوب در ایران اینستاگرام است و یکی از موضوعات محبوب طرح‌شده در اینستاگرام ادعاهای روان‌شناختی هستند. وقتی گزاره‌های روان‌شناسی در رسانه‌ای اجتماعی برای عموم مردم مطرح می‌شوند با پدیده‌ای تحت عنوان روان‌شناسی عامه‌پسند طرف هستیم. به‌رغم انتشار گستردۀ ادعاهای روان‌شناختی در اینستاگرام، ما هیچ مطالعه‌ای در باب روان‌شناسان اینستاگرامی یا تیپ‌شناسی آنان نیافتیم؛ بنابراین بر آن شدیم تا در این مطالعه بر مبنای معیارهایی توصیفی، انواع تیپ‌های مختلف روان‌شناسان عامه‌پسند اینستاگرامی را شناسایی کنیم. شیوۀ مطالعۀ ما نتنوگرافی بود. نتنوگرافی، نوعی مردم‌نگاری در بستر اینترنت است که تکنیک اصلی مورداستفاده در آن، مشاهدۀ مداوم و عمیق است. ما از طریق مشاهدات مداوم و عمیق و نیز با اتکا به اصول منطقی و شواهد علمی، درنهایت شش تیپ از روان‌شناسان عامه‌پسند اینستاگرامی را شناسایی کردیم که عبارت‌اند از: روان‌شناسان شواهدمحور اینستاگرامی، روان‌شناسان عقل سلیم اینستاگرامی، روان‌شناسان شبه‌علمی نهان اینستاگرامی، روان‌شناسان شبه‌علمی آشکار اینستاگرامی، روان‌شناسان زرد اینستاگرامی و روان‌شناسان تیپ آمیختۀ اینستاگرامی؛ بدین‌ترتیب ما نشان دادیم که روان‌شناسی عامه‌پسند اینستاگرامی ابداً پدیده‌ای یکدست نیست، نمی‌توان همۀ روان‌شناسان اینستاگرامی را زرد یا غیر علمی تلقی کرد، بلکه روان‌شناسی اینستاگرامی در قالب تیپ‌هایی متفاوت نمود می‌یابد، همچنین نشان دادیم برخی از این تیپ‌ها سودمندی بیشتری دارند و برخی نیز به‌شدت زیان‌بارند. پژوهشگران بعدی می‌توانند به اعتبارسنجی کمّی این تیپ‌ها بپردازند، تیپ‌های احتمالی دیگری را شناسایی کنند یا مشخصه‌ها و پیامدهای مثبت و منفی هر تیپ را به نحوی ژرف‌تر مورد واکاوی قرار دهند.