بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر احساس نابرابری اجتماعی، مورد مطالعه: دانش‌آموزان متوسطۀ دوم ناحیۀ ۲ شهر اهواز

Abstract

اهداف: امروزه یکی از مسائل مهم در جوامع، مفهوم نابرابری اجتماعی می‌باشد که احساس این نابرابری اجتماعی می‌تواند تأثیرات منفی روی عملکرد و رفتار افراد داشته باشد. هدف از این مطالعه، بررسی رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، استفاده از الگوهای زبانی متفاوت و برنامۀ درسی پنهان مدارس در ایجاد احساس نابرابری اجتماعی دانش‌آموزان می‌باشد. روش مطالعه: این پژوهش با روش پیمایشی و جامعۀ آماری دانش‌آموزان متوسطۀ دوم آموزش و پرورش ناحیۀ دو اهواز که در سال تحصیلی 1403-1402 در این ناحیه به تعداد 13320 نفر مشغول به تحصیل هستند، می‌باشد. حجم نمونه براساس فرمول کوکران و براساس واریانس محاسبه شده از پیش‌آزمون 374 نفر تعیین شد. اعتبار پرسش‌نامه از نوع محتوایی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ اندازه‌‌گیری شد. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین سرمایۀ اجتماعی، سرمایۀ اقتصادی، سرمایۀ فرهنگی، استفاده از الگوهای زبانی متفاوت و برنامۀ درسی پنهان مدارس و احساس نابرابری اجتماعی بین دانش‌آموزان رابطۀ معنی‌داری وجود دارد. بین متغیرهای زمینه‌ای (سن، پایۀ تحصیلی، رشتۀ تحصیلی و نوع مدرسه، به جز جنسیت) با احساس نابرابری اجتماعی دانش‌آموزان رابطۀ معنی‌داری وجود ندارد. مدل‌یابی معادلۀ ساختاری نشان داد که متغیرهای سرمایۀ اجتماعی، الگوی زبانی محدود و برنامۀ درسی پنهان با ۹۵ اطمینان احساس نابرابری اجتماعی را پیش‌بینی و متغیرهای مستقل ۶۷ درصد از تغییرات احساس نابرابری اجتماعی را تبیین می‌کنند. نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این پژوهش هرچه دانش‌آموزان از سرمایۀ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بالاتری برخوردار باشند، استفادۀ بیشتر از الگوی زبانی گسترده و کیفیت مطلوب برنامۀ درسی پنهان بیشتر باشد، احساس نابرابری اجتماعی کاهش می‌باشد. برای کاهش این احساس در دانش‌آموزان حمایت نظام آموزشی از دانش‌آموزان با سرمایۀ اقتصادی پایین، بهبود کیفیت فضای فیزیکی و سرمایۀ انسانی مدارس و ...پیشنهاد می‌شود.