ساخت و اعتباریابی سنجش مسؤولیت‌پذیری اجتماعی: ارائۀ مدل پیشنهادی

Abstract

اهداف: مفهوم مسؤولیت‌پذیری اجتماعی از قدمت تاریخی طولانی در علوم انسانی برخوردار است؛ اما بررسی پیشینۀ تحقیق نشان‌دهندۀ خلأ تحقیقاتی در زمینۀ ابزار سنجش و اندازه‌گیری این مفهوم کلیدی در پژوهش‌های اجتماعی است. بنابراین، ضرورت دارد تا تلاش‌های علمی بیشتر و گسترده‌تری به منظور سنجش هرچه بهتر و جامع‌تر مفهوم مسؤولیت‌پذیری اجتماعی انجام گیرد و هدف تحقیق حاضر نیز این است تا در این زمینه سهم و نقشی را ایفا کند. روش مطالعه: تحقیق حاضر مبتنی بر بررسی پیمایشی با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی در نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس۲۴ و روش تحلیل عاملی تأییدی با نرم‌افزار اِموس۲۵ است. جامعۀ آماری تحقیق مشتمل بر مردان و زنان 15 ساله و بالاتر ساکن در نقاط شهری روستایی شهرستان گرگان در استان گلستان واقع در شمال ایران می‌باشد و با استفاده از فرمول کوکران تعداد 330 نفر به عنوان نمونۀ تحقیق مشخص گردید که با احتساب نمونۀ پایلوت پیشین مجموعاً 400 نفر جمعیت نمونۀ تحقیق تعیین و انتخاب شده‌اند. یافته‌ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که همۀ گویه‌ها دارای وزن رگرسیونی مناسب هستند. علاوه بر این، بار عاملی سنجه‌های این مقیاس بالای3/0 به دست آمد که به عنوان معیار مطلوب و مناسب برای انتخاب گویه‌های تحقیق محسوب می‌شود. ضریب آلفای حاصل شده برای کل مقیاس،954/0 بود؛ همچنین، ضریب پایایی مؤلفه‌ها از 953/0 تا 955/0 در نوسان بود که در مجموع به معنی ضریب پایایی مناسب است؛ زیرا ضرایب اعتبار 70/0 و یا بیشتر عموماً برای مقاصد تحقیقی کفایت می‌کند. نتیجه‌گیری: در مجموع، با استناد به یافته‌های پژوهش، مقیاس ارائه شده برای شناسایی مقدار و میزان مسؤولیت‌پذیری اجتماعی، ابزاری مفید است و زمینۀ مطلوبی را برای تحقیقات آینده در راستای توسعۀ هرچه بیشتر سنجش مسؤولیت‌پذیری اجتماعی فراهم می‌آورد.