مطالعه دگر(نا)سازگاری و معرفی بهترین والد گرده‌زا در چهار ژنوتیپ‌ امیدبخش بادام برای دستیابی به تولید محصول پایدار

Abstract

چکیده اهداف: این مطالعه به­منظور تشخیص دگر (نا)سازگاری دانه گرده هفت رقم تجاری در تلاقی با چهار ژنوتیپ امیدبخش بادام (Prunus dulcis Mill.) و انتخاب بهترین رقم گرده­زا برای تضمین میوه­بندی و تولید پایدار محصول انجام گردید.

مواد و روش­ها: درصد میوه­بندی اولیه و نهایی ژنوتیپ­های امیدبخش بادام پس از گرده­افشانی کنترل شده با ارقام گرده­زا در شرایط باغی در ایستگاه تحقیقات باغبانی سهند (آذربایجان شرقی) طی دو سال متوالی ارزیابی گردید. همچنین رشد لوله گرده ارقام گرده­زا درون مادگی گل ژنوتیپ­های گرده­گیرنده به کمک میکروسکوپ فلئورسنت ردیابی شد. مشاهده حداقل یک لوله گرده در حال رشد درون تخمدان نشانه سازگاری و توقف رشد لوله گرده درون خامه نشانه ناسازگاری منظور شد.

یافته­ها: ارقام گرده­زای آذر، سهند، فرانیس، A200، آراز، اسکندر و تونو با ژنوتیپ­های گرده­گیرنده از سازگاری دانه گرده برخوردار بودند. بیشترین درصد میوه­بندی نهایی برای ژنوتیپ AL721 با استفاده از گرده ارقام آذر و اسکندر (به­ترتیب 59% و 56%)، برای ژنوتیپ­ AL1310 با استفاده از گرده ارقام آذر (41%)، سهند و اسکندر (39%)، برای ژنوتیپ NP2 با استفاده از گرده ارقام اسکندر و آذر (به­ترتیب 57% و 54%) و برای ژنوتیپ KH2 با استفاده از گرده ارقام اسکندر و آراز (به­ترتیب 44% و 43%) به دست آمد.

نتیجه­ گیری: با ارزیابی میوه­بندی نهایی پس از دگر گرده­افشانی کنترل شده در باغ، ارقام گرده­زا برای ژنوتیپ­های امیدبخش انتخاب شدند. ژنوتیپ­های AL721 با میوه­بندی 59% و AL1310 با میوه­بندی 25% به­ترتیب دارای بیشترین و کمترین پتانسیل باروری بودند. مشاهدات میکروسکوپی رشد لوله گرده درون مادگی نتایج ارزیابی­های باغی را تایید نمود.