بررسی ارتباط مکانی علف هرز دم‌روباهی کشیده (Alopecurus myosuroides Huds.) با خصوصیات خاک در مزرعه گندم با استفاده از روابط زمین‌آماری

Abstract

چکیدهاهداف: هدف از این پژوهش، مطالعه ارتباط مکانی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با عملکرد گندم در شرایط رقابت با علف­های هرز در شرایط آب و هوایی اصفهان بود. مواد و روش­ها: در سال زراعی 99-1398، آزمایش مزرعه­ای در قالب سیستم شبکه­ای با فاصله 2 × 2 متر انجام شد. در هر نقطه شبکه، ویژگی­های خاک، عملکرد دانه گندم و تراکم علف هرز دم­روباهی کشیده اندازه­گیری شد. توزیع مکانی داده­ها، با استفاده از تکنیک زمین­آمار مورد تحلیل قرار گرفت. یافته­ها: نتایج نشان داد عملکرد دانه دارای همبستگی مکانی قوی با صفات نیتروژن، فسفر، پتاسیم، pH و سیلت خاک به ترتیب به میزان 9/83، 3/78، 0/79، 1/80 و 7/81 درصد در دامنه تأثیر 3/2، 2/3، 2/3، 7/3 و 0/4 متر بود. این در حالی بود که در نقاطی از مزرعه که محتوای شن و EC بالاتری داشت غالباً عملکرد دانه روی نقشه کاهش نشان داد. علف هرز دم­روباهی کشیده همبستگی مکانی قوی با نیتروژن و رس خاک و همبستگی مکانی متوسط با شن خاک نشان داد، درحالی­که علف هرز مذکور در نقاطی از مزرعه با مقادیر پایینی از فسفر، پتاسیم، pH و سیلت خاک تراکم بالاتری داشت. همبستگی مکانی بین جمعیت علف هرز دم­روباهی کشیده و عکس عملکرد دانه گندم برابر با 7/60 درصد و در دامنه تأثیر 2/4 متر بود. نتیجه­ گیری: ویژگی­های خاک و جمعیت علف هرز در سطح مزرعه از مکانی به مکان دیگر تغییر می­کند که این تغییرات می­تواند توزیع لکه ­ای و غیریکنواخت عملکرد در سطح مزرعه را به همراه داشته باشد. عملکرد دانه، بیشترین همبستگی مکانی را با نیتروژن خاک نشان داد.