ارائه چارچوب مفهومی صندوق بهینه‌سازی مصرف انرژی؛ یک راهکار سیاستی برای کاهش اتلاف انرژی

Abstract

ایران به عنوان بزرگترین دارنده ذخایر هیدروکربنی در جهان، شدت انرژی به مراتب بالاتری در مقایسه با کشورهای منطقه داشته که در سالیان گذشته نیز روند آن صعودی بوده است. علاوه بر این سرانه انرژی در ایران (به تفکیک مصرف‌کننده و به صورت کلی) از بسیاری از کشورهای همسایه بالاتر بوده و حدود 30 درصد از انرژی تولیدی کشور هدر می‌رود. با ارائه سرمنشأ و دلایل اصلی چالش‌های طرح شده و نیز مطالعه موارد مشابه در سایر کشورها می‌توان راهکارهای ارائه شده را در دو دسته اساسی راهکارهای قیمتی و راهکارهای غیرقیمتی تقسیم‌بندی نمود. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با بررسی تاریخچه راهکارهای گوناگون در کشورهای مختلف و نیز آسیب‌شناسی راهکارهای انجام شده در ایران، از روش تحلیل مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته یک راهکار تلفیقی مبتنی بر تأسیس صندوق بهینه‌سازی مصرف انرژی معرفی گردد و از روش گروه کانونی اعتبارسنجی گردد. برای این کار نیاز است تا ابتدا منابع و مصارف این صندوق شفاف و تراز گردد. با بررسی ساختار بودجه حال حاضر کشور و توجه به برخی روابط مالی میان نهادهای ذی نفع از درآمدهای بالادستی حوزه انرژی، می‌توان گراف ورودی و خروجی‌های صندوق را تشکیل داد. با فرضیات و محاسبات در نظر گرفته شده حدود 3 میلیارد دلار در صندوق باقی خواهد ماند و تراز آن مثبت خواهد بود. مهم‌ترین اهداف تعیین‌شده برای منابع صندوق را می‌توان اعطای وام به صنایع، نیروگاه‌ها و سایر گروه‌ها، طراحی پروژه‌های کلان ملی و سیاست‌گذاری و نظارت بر اجرای طرح‌های ارتقای بهره‌وری و کاهش اتلاف انرژی بر شمرد.