انتخابات و استعاره‌ی امانت در آموزه های نهج‌البلاغه

Abstract

استعاره به مثابه ابزاری در دست محققین مطالعات معناشناختی می­باشد، تا به وسیله آن به کشف مفاهیم جدید بپردازند. استعاره با ساده­سازی مفهومی سبب می‌شود مفاهیم غامض در پیشگاه فهم انسان قرار گرفته و روشن گردند. در مورد انتخابات در فرهنگ سیاسی ایران، استعارات گوناگونی استعمال شده است و از انتخابات به مثابه فرهنگ، نظام سیاسی، ثمره­ی فرهنگ سیاسی، ابزار سلطه، تعهد و ... یاد شده است، اما چند سالی است استعاره امانت وارد ادبیات سیاسی ایران شده و از رأی مردم و نتیجه انتخابات به عنوان امانت یاد می­شود. با توجه به نشأت گرفتن این تعبیر از فقه سیاسی، بر آن شدیم تا با استفاده از آموزه­های عمیق نهج­البلاغه، به واکاوی این تعبیر بپردازیم تا روشن شود که آیا می­توان امانی دانستن آرای مردم را منتسب به شرع دانست، یا خیر؟ از طرفی روشن گردد که آرای مردم امانت حقیقیه است تا دارای تبعات فقهی باشد، یا فقط تعبیری استعاری است که در جهت تبیین این مقوله بکار رفته است؟ این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی نوشته شده، با بررسی فرازهایی از نهج­البلاغه، ماهیت انتخابات، آرای مردمی و نتیجه­ی انتخابات فرضیه دوم را تقویت نموده است و گزاره­ی «انتخابات امانت است» را صرفا یک تعبیر استعاری نمی­داند.