تأثیر بسترهای مختلف آلی بر رشد و اجزای عملکرد لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris L.) تحت تنش فلزات سنگین

Abstract

فلزات سنگین از مهم‌ترین آلاینده‌ها در محیط زیست به شمار می‌روند. یک رویکرد برای کاهش تجمع فلزات سنگین در گیاهان استفاده از بسترهای مختلف کاشت است. به منظور بررسی تأثیر فلزات سنگین بر رشد و اجزا عملکرد لوبیا چیتی (رقم صدری) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه یاسوج در سال 1392 اجرا گردید. عامل اول شامل پنج سطح فلزات سنگین (شاهد بدون فلز سنگین، نیترات کادمیوم، نیترات سرب، نیترات نیکل و سولفات مس) و عامل دوم شامل بسترهای مختلف کاشت در چهار سطح عدم کاربرد ترکیبات آلی، کمپوست، ورمی‌کمپوست و خاک‌‌اره سپیدار بود. نتایج نشان داد که افزودن ورمی‌کمپوست میزان ارتفاع بوته و طول ریشه را به ترتیب در شرایط بدون فلزات سنگین 53 و 88%، نیترات نیکل 61 و 35%، نیترات سرب 63 و 17% و سولفات مس 25 و 85% نسبت به عدم کاربرد ترکیبات آلی افزایش داد. همچنین کاربرد ورمی‌کمپوست سبب افزایش 87 درصدی تعداد غلاف در بوته و دانه در غلاف در تنش نیترات کادمیوم گردید. از سوی دیگر استفاده از ورمی‌کمپوست، کمپوست و خاک‌‌اره سپیدار نتوانستند اثرات نامطلوب فلزات سنگین بر وزن دانه در بوته را محدود نمایند. ورمی‌کمپوست سبب افزایش 11 درصدی وزن صد دانه و 9 درصدی پروتئین لوبیا نسبت به شرایط بدون مواد آلی گردید. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد ورمی‌کمپوست در خاک‌های آلوده به عناصر سنگین، تا حدودی می‌تواند این خسارات را جبران کند و اثرات نامطلوب تنش فلزات سنگین را بهبود بخشد. <br /><strong> </strong>