محدودیت های تولید انگور از لحاظ عناصر اقلیمی و عوامل فیزیکی زمین با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل تحلیلی سلسله مراتبی (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی)

Abstract

با توجه به تاثیر عوامل گوناگون بر رشد و عملکرد انگور، فرایند سنجش تناسب اراضی برای کشت به منظور آمایش فضایی این محصول، مستلزم استفاده از اطلاعات جامع و متنوع مکانی و توصیفی است. فن آوری GIS امکان بهره­گیری از این نوع داده­ها را فراهم ساخته و تحلیل فضایی اطلاعات را بر اساس مدل­های مناسب تسهیل نموده­­است. بنابراین در پژوهش حاضر با در نظر گرفتن نیازهای اکولوژیک انگور از روش­های تصمیم­گیری چند معیاره (MCDM)، مبتنی بر روش تحلیل سلسله­ مراتبی (AHP) استفاده شده و در محیط نرم­افزاری ARC/GIS 9.3 مدل­سازی و سپس تحلیل فضایی اطلاعات صورت گرفت. نهایت اینکه، اراضی مستعد استان آذربایجان شرقی جهت کشت و تولید انگور از لحاظ عناصر اقلیمی و عوامل فیزیکی زمین (دما، بارش، رطوبت نسبی، توپوگرافی و غیره) ارزیابی و پهنه­بندی شد. نتیجه­ی تحقیق نشان می­دهد که از نظر فضایی، 10 درصد استان در شرایط نسبی مناسب تا بسیار مناسب جهت تولید انگور نسبت به سایر مناطق استان آذربایجان شرقی قرار دارد که از لحاظ پهنه­های فضایی شامل شهرستان­های میانه، ملکان، شبستر، جلفا، بناب و عجب شیر می­باشد و مطلوب‌ترین مناطق با توجه به لایه­ی نهایی ارائه شده است.