مطالعه خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی موثر در توان رقابت گندم در برابر علف‌های هرز

Abstract

ارقام یک گونه گیاه زراعی از نظر قدرت رقابت با علف­های هرز تفاوت دارند که ناشی از تفاوت­های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی آنها می­باشد. این آزمایش به­منظور مطالعه صفات مورفوفیزیولوژیکی 18 ژنوتیپ گندم در رقابت با علف­های هرز در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه دانشکده کشاورزی مغان دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. تیمار­های آزمایشی 18 ژنوتیپ گندم بودند که در شرایط حضور و عدم حضور علف­های هرز رشد می­کردند. آزمایش به­صورت اسپیلیت پلات نواری در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که در بیشتر ژنوتیپ­های گندم رقابت علف­های هرز ارتفاع آنها را تا 27 درصد کاهش داد. در مرحله ساقه­دهی گندم و در شرایط رقابت و عدم رقابت علف­های هرز، ژنوتیپ­های الوند و S-82-10 بیشترین ارتفاع و ژنوتیپ­های کاسکوژن و C-85-8 کمترین ارتفاع را داشتند. نتایج نشان داد که رقابت علف­های هرز سطح برگ اکثر ژنوتیپ­های گندم را 5 تا 47 درصد کاهش داد. بیشترین کاهش سطح برگ در ژنوتیپ­ سرداری مشاهده شد، در حالی که ژنوتیپ­های گاسپارد و طوس توانستند در شرایط رقابت بیش از 95 درصد از سطح برگ خود را در شرایط رقابت علف­های هرز حفظ کنند. شاخص LAR و SLA در ژنوتیپ­های طوس، N-80-19 و MV-17 در شرایط رقابت علف­های هرز بیش از دو برابر بیشتر بود. عملکرد ژنوتیپ­های گندم در شرایط حضور و عدم حضور علف­های هرز متفاوت بود. در 7 ژنوتیپ N-80-19، آذر 2، طوس، امید، MV17, S-82-10, C-85-9 افت عملکرد ناشی از حضور علف­های هرز بیش از 25 درصد بود. نتایج این آزمایش می­تواند در اصلاح ارقام جدید گندم برای توسعه کشاورزی پایدار و کنترل غیرشیمیایی علف­های هرز مورد استفاده باشد. <br />