ارزیابی اثرات نیتروژن بر دوره‎ی بحرانی تداخل علف های هرز طبیعی مزرعه و عملکرد جو ماکویی

Abstract

به منظور ارزیابی اثرات سطوح نیتروژن بر دوره­ی بحرانی تداخل علف­های هرز طبیعی مزرعه و عملکرد جو، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، در سال­های زراعی 1385 و 1386 اجرا شد. آزمایش در قالب کرت­های خردشده بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. چهار سطح نیتروژن، صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار در کرت­های اصلی و 10 دوره تداخل علف­های هرز در دو سری در کرت­های فرعی قرار گرفتند. در سری اول در طی پنج محدوده زمانی مختلف پس از سبز شدن جو شامل مراحل رشدی Em= سبز شدن، El₅= پنجمین برگ ساقه اصلی به­طور کامل باز شده، Ti= ساقه اصلی و سه پنجه، Se= مرحله ساقه­رفتن- پنجمین گره قابل تشخیص و Ea em= مرحله ظهور سنبله- ظهور کامل گل­آذین، به ترتیب مطابق با کدهای زیدوکس10، 15، 23، 35 و 59، علف‎های هرز کنترل نشدند، ولی پس از گذشت این مراحل، ‌علف‎های هرز تا انتهای دوره‎ی رشد جو، به طور کامل کنترل گردیدند. در سری دوم کرت­ها برای مراحل ذکر شده از ابتدای فصل تا مرحله مورد نظر آلوده به علف هرز بودند و پس از سپری شدن مرحله مربوطه، وجین تا آخر فصل رشد اعمال شد. میانگین تراکم علف­های هرز مزرعه در کرت­های شاهد علف­های هرز 161 بوته در متر­مربع بود. نتایج نشان دادند که عملکرد دانه به تناسب افزایش طول دوره تداخل علف‎های هرز رو به کاهش گذاشت. تیمار شاهد آلوده به علف هرز عملکرد دانه را 51/42 درصد در مقایسه با شاهد بدون علف هرز کاهش داد. براساس مدل­های کاربردی <br /> به­منظور جلوگیری از افت عملکرد دانه بیشتر از پنج درصد برای سطوح نیتروژن صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار، باید علف­های هرز به ترتیب 5/20، 6/29، 9/31 و5/30 روز بعد از سبز شدن جو، حذف شوند. هم­چنین جو به ترتیب نیازمند 5/130، 7/106، 2/105 و 8/109 روز، دوره عاری از علف­هرز برای جلوگیری از افت عملکرد دانه بیش از پنج درصد می­باشد. افزایش سطوح نیتروژن در حد پایداری تحمل جو را به حضور علف­های هرز افزایش داد. هم­چنین، با افزایش در سطوح نیتروژن، رشد و عملکرد جو افزایش یافت ولی ماده خشک علف­های هرز افزایش پیدا نکرد. به طور کلی می توان اظهار داشت که در صورت کاهش شدید و یا عدم مصرف نیتروژن ممکن است مدیریت فشرده علف­های هرز و کنترل سریع آن­ها به مدت طولانی مورد نیاز باشد.