اثرات کیفیت بذر و کمبود آب بر عملکرد عدس (Lens culinaris Medik)

Abstract

چکیده اثر کیفیت بذر روی عملکرد مزرعه‌ای عدس تحت تیمار‌های مختلف آبیاری در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز مورد تحقیق قرار گرفت. یک نمونه بذری از عدس به عنوان شاهد یا توده بذری با کیفیت بالا (₁V با 99% قوه زیست) نگهداری گردید و دو نمونه دیگر با محتوای رطوبت 15 درصد به مدت‌های 18 و 22 روز در دمای 40 درجه سانتی‌گراد به صورت مصنوعی فرسوده شدند(به ترتیب ₂V با 90% و₃Vبا 80% قوه زیست). بدین ترتیب سه توده بذری با درجات فرسودگی و کیفیت متفاوت فراهم گردید. آزمون‌های آزمایشگاهی برای تعیین هدایت الکتریکی مواد نشتی و درصد جوانه‌زنی بذرها به‌صورت طرح کاملا تصادفی انجام گرفت.اما، آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت پلات بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری (₁I، ₂I، ₃I، ₄I : به ترتیب آبیاری بعد از 70، 100، 130 و 160 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و توده‌های بذری (₁V، ₂V و ₃V) به ترتیب در کرت‌های اصلی و فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش فرسودگی بذر هدایت الکتریکی مواد نشتی از بذر افزایش و درصد جوانه‌زنی و درصد سبز شدن کاهش می‌یابند. روز تا گلدهی،ارتفاع بوته و تعداد شاخه فرعی با کاهش تأمین آب، کاهش یافتند. گیاهان حاصل از توده بذری قوی (₁V) بلندتر از توده‌های بذری با کیفیت پایین بودند، اما گیاهان حاصل از توده بذری ضعیف (₃V) به علت تراکم پایین، تعداد شاخه فرعی بیشتری داشتند. گیاهان حاصل از توده بذری با کیفیت بالا بیشترین دانه در واحد سطح را تولید کردند.بنابراین نتیجه‌گیری شده است که کاشت بذرهای با کیفیت بالا می‌تواند عملکرد مزرعه‌ای عدس را از طریق بهبود استقرار گیاهچه افزایش دهد.