بررسی سمیت چند حشره کش ضد عفونی کننده بذر بر رشد و خصوصیت آنتاگونیستی Trichoderma harzianum و کارایی آن در کنترل بیولوژیک مرگ گیاهچه پنبه

Abstract

خصوصیات قارچ ایستایی و سمیت سه حشره کش تیودیکارب (Larvin^® 80DF)، تیامتوکسام (Cruiser^® 350FS) و ایمیداکلوپراید (Guacho^® 70WS) روی رشد میسیلیومی Rifai <em>Trichoderma harzianum</em> ارزیابی شد. آزمایشات درون شیشه ای به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 18 تیمار و 5 تکرار به روش اختلاط با محیط کشت مالت-آگار 2% حاوی هر حشره کش با غلظت 4، 5، 6، 7 و8×(10³) قسمت در میلیون اجراگردید. تیمار شاهد بدون حشره کش در نظر گرفته شد. مقادیر میانگین رشد قارچ اندازه گیری و منحنی دز- پاسخ با ترسیم پروبیت میانگین درصد بازداری از رشد نسبت به لگاریتم غلظت حشره کش به صورت خط راست تشکیل و شاخص سمیت (ED₅₀) گزارش شد. آزمایشات گلخانه ای به روش مایه زنی خاک توسط مایه تلقیح قارچ های <em>ultimum</em> <em>Pythium</em>، <em>Rhizoctonia</em> <em>solani</em> و <em>Fusarium</em> <em>moniliforme</em>، به ترتیب در مقادیر 1، 6 و 5 درصد (وزن/حجم)، و ضد عفونی تلفیقی بذر توسط تریکودرمینB (5/1%، وزن/ وزن) و دزهای توصیه شده حشره کش (5، 6 و 7 گرم ترکیب تجارتی / کیلوگرم بذر) انجام شد. دو تیمار شاهد (بذر تیمار نشده، تیمار بذر با تریکودرمین ب) برای این آزمایش لحاظ گردید. نتایج بررسی های آزمایشگاهی نشان داد که اختلاف معنی داری بین نوع حشره کش، غلظت حشره کش و اثرات متقابل آنها به لحاظ بازداری از رشد قارچ وجود دارد (01/0 ≤ <em>P</em>). ایمیداکلوپراید کمترین (8/9-1 درصد) و تیودیکارب بیشترین اثر را از نظر میزان بازداری از رشد (6/77-6/30 درصد) و نیز بیشترین اثر سمیت را نشان داد (89/3=ED₅₀). آزمایشات گلخانه ای، نتایج آزمایشات درون شیشه ای را تایید کرد به طوری که ضدعفونی توام بذر توسط تریکودرمین ب و ایمیداکلوپراید (5و6 گرم ترکیب تجارتی/ کیلوگرم بذر) در مقایسه با تیمارشاهد (تریکودرمین ب) به ترتیب باعث کاهش 9/88 و 75 درصد مرگ گیاهچه پیش رویشی و پس رویشی پنبه گردید. نتیجه گیری کلی این که حشره کش ایمیداکلوپراید به صورت مصرف در خاک یا ضد عفونی بذر می تواند جایگاه ویژه ای را در برنامه مدیریت تلفیقی آفات و تولید پایدار پنبه داشته باشد.