بررسی اثر محل کاشت و زمان برداشت بر عملکردهای کمی و کیفی گیاه داروئی آویشن کرمانی (Thymus caramanicus Jalas)

Abstract

گیاه داروئی آویشن کرمانی<em> (</em><em>Thymus caramanicus </em>Jalas<em>) </em>یکی از گونه های معطر و دائمی موجود در ایران است. به منظور مقایسه عملکردهای کمی و کیفی این گونه در شرایط مختلف مکانی و زمانی، آزمایشی طی سالهای 1388-1385 در استان اصفهان و در دو ایستگاه تحقیقاتی قهیز داران و شهید فزوه اصفهان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. گیاهان در چهار مرحله رشدی شامل آغاز گلدهی، اواسط گلدهی، گلدهی کامل و بذردهی برداشت گردیدند. نتایج نشان داد که اثر محل کاشت و زمان برداشت بر عملکرد ماده خشک، عملکرد اسانس و عملکرد دو ترکیب فنولی تیمول و کارواکرول معنی دار بود. همچنین اثر متقابل سال در مکان، سال در مرحله برداشت و مکان در مرحله برداشت بر این صفات معنی دار شدند. در این گونه بیشترین عملکرد خشک (7/2767 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد اسانس (33/36 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد کارواکرول (95/28 کیلوگرم در هکتار) در مرحله بذردهی مشاهده شد که تفاوت معنی داری با سایر مراحل نشان داد. همچنین بیشترین درصد اسانس (57/1 درصد) و عملکرد تیمول (03/3 کیلوگرم در هکتار) در مرحله گل دهی کامل حاصل شد. اثر متقابل سال در مکان در مرحله برداشت نشان داد که در مجموع بیشترین عملکرد خشک (3350 کیلوگرم در هکتار) در مرحله بذردهی سال اول ایستگاه قهیز داران و بالاترین درصد اسانس در مرحله گلدهی کامل سال دوم ایستگاه شهید فزوه (7/1 درصد) مشاهده شد. بالاترین عملکرد کارواکرول نیز مربوط به مرحله بذردهی و بالاترین عملکرد تیمول نیز در مرحله گلدهی کامل سال اول ایستگاه قهیز (5 کیلوگرم در هکتار) مشاهده گردید. در مجموع نتایج نشان داد که آویشن کرمانی سازگاری مناسبی در حالت زراعی نداشته و در شرایط اقلیمی متفاوت با اقلیم اصلی خود رشد مناسبی ندارد.