تعیین دامنه‌ی ترجیح دمایی دو جدایه‌ی بومی نماتد بیمارگر حشرات، Steinernema feltiae (Steinernematidae, Tylenchina) و Heterorhabditis bacteriophora (Heterorhabditidae, Rhabditina) به منظور استفاده در کنترل زیستی آفات حشره‌ای

Abstract

به ­منظور تعیین دامنه­ی ترجیح دمایی یک جدایه­ی بومی از هر یک از گونه­های رایج <em>Steinernema</em> <em>feltiae</em> Filipjev وPoinar <em>Heterorhabditis</em> <em>bacteriophora</em> که از خاک­های شهر تبریز و اطراف آن جداسازی و شناسایی گردیده­بودند، چرخه­ی زندگی آن­ها در چهار رژیم دمایی 1±4، 1±15، 2±24 و 1±30 درجه­­ی سانتی­گراد روی لارو سن آخر <em>Galleria mellonella</em>Linnaeus به مدت 13 روز بررسی گردید و آزمایش دو بار تکرار شد. چرخه­ی زندگی <em>H. bacteriophora</em>در 1±30 و 2±24 درجه­­ی سانتی­گراد به ترتیب در روز دهم و در روز دوازدهم تکمیل و لاروهای آلوده­کننده ظاهر گشتند. در دمای 1±15 درجه­ی سانتی­گراد تا آخرین روز دوره­ی آزمایش تنها افراد ماده­ی هرمافرودیت نسل اول مشاهده گردیدند و چرخه­ی زیستی نماتد تکمیل نشد. در 1±4 درجه­ی سانتی­گراد، مرگ و میر ناشی از نماتد در حشرات تیمار­شده مشاهده نگردید. در مورد <em>S. feltiae</em>، در1±30 درجه­ی سانتی­گراد علی­رغم آلوده­شدن حشرات به نماتد، تنها نتاج نسل اول ظهور کرد و چرخه­ی زندگی تکمیل نگردید. در دمای 2±24 درجه­ی سانتی­گراد در روز هشتم چرخه­ی زندگی تکمیل و لاروهای آلوده­کننده ظاهر شدند. مرگ و میر لاروهای <em>G</em><em>.</em><em> mellonella</em> آلوده ­شده با <em>S. feltiae</em><em> </em>در دمای 1±15 درجه­ی سانتی­گراد با یک روز تاخیر نسبت به 2±24 درجه­ی سانتی­گراد به وقوع پیوست. تکمیل چرخه و خروج لاروهای آلوده­کننده نیز در روز دوازدهم صورت پذیرفت. در 1±4 درجه­ی سانتی­گراد مرگ و میر حشرات در اثر آلودگی به این نماتد مشاهده نگردید. نتایج این بررسی نشان داد که دمای مطلوب برای فعالیّت و سازگاری <em>S. feltiae</em><em> </em>نسبت به<em>H. bacteriophora</em> پایین‌تر است و در کاربرد آن­ها در برابر آفات حشره­ای دماهای ترجیحی هر دو نماتد برای کارآیی بهتر باید لحاظ گردند.