تغییر الگوی کشت بهینه با توجه به ریسک و محدودیت¬های جدید اعمالی شرکت¬آب¬منطقه¬ای ¬استان¬کردستان (مطالعه موردی مزرعه 200 هکتاری در دشت دهگلان)

Abstract

با توجه به نامناسب بودن پراکندگی زمانی و مکانی ریزشهای جوی در ایران و پایین بودن راندمان آبیاری در کشاورزی، آب به عنوان محدود کننده­ترین عامل تولید در کشاورزی مطرح می­باشد. به­ علت گستردگی پهنه‌ی مرزی کشورمان و تنوع اقلیمی مناطق گوناگون، رسیدن به الگوی کشت مناسب که از آن بتوان حداکثر بهره‌برداری را از عوامل ونهاده­های تولید به‌ویژه عامل محدود کننده‌ی آب به‌دست آورد ضرورتی انکار ناپذیر است. دشت دهگلان دارای 802 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق می­باشد که با مشکل افت سطح آب زیرزمینی روبه­رو بوده است. استفاده بی­رویه از منابع آب و خشک­سالی سال­های اخیر، شرکت آب منطقه­ای استان کردستان را برآن داشته است که جهت حفظ منابع آبی، محدودیت­هایی برای جلوگیری از اضافه برداشت آب چاه­ها اعمال نماید. مدل موتاد- ­هدف، حالتی از برنامه­ریزی ریاضی است که ریسک را وارد تصمیم گیری­های مربوط به برنامه­ریزی برای فعالیت­های مزرعه می­کند. ویژگی اصلی این مدل آن است که ریسک به وسیلة انحراف منفی از یک مقدار بازده (درآمدناخالص)، به صورت مجموع حاصلضرب بازدهی­های انتظاری فعالیت­های جداگانه محاسبه می­شود. در این مطالعه، به تجزیه ­تحلیل الگوی کشت بهینه در شرایط ریسک و در نظر گرفتن محدودیت اعمالی شرکت آب منطقه­ای کردستان، در سال زراعی 88-1387 پرداخته شده است. نتایج حاصل نشان داد در صورتی که زارع از الگوی کشت بهینه در زمان اعمال محدودیت آب استفاده کند در حداکثر ریسک تنها 2000 هزار ریال نسبت به حالتی که محدودیت آب اعمال نشده است، زیان خواهد دید.