نقش دین در انقلاب ایران و فرانسه

Abstract

دین پدیده‌ای اجتماعی است که ترکیب آن با حکومت در طول تاریخ جلوه‌های متنوعی داشته واشکال و قالب‌های متعددی به خود گرفته است. نقش و عملکرد دین در انقلاب فرانسه و ایران بسیار مؤثر و البته متفاوت بوده است؛ به‌طوری‌که ما به این نقطه تعارض برمی‌خوریم که دین در فرانسه کنار نهاده شده و جدایی دین از سیاست مطرح می‌شود، اما در ایران، انقلاب مبنایی دینی دارد. براساس نظریة وبر، در فرانسه، قرائت جدیدی از دین، مشروعیت حکومت مبتنی بر قرائت سنتی از دین را زیر سؤال برد و منجر به وقوع انقلاب شد؛ به‌طوری که شاهد رانده شدن دین به عرصة خصوصی زندگی و جدایی از عرصة سیاست و حکومت هستیم. درانقلاب ایران نیز، براساس نظریة دورکیم و مارکس، می‌توان گفت که رفع توهم‌زایی، انسجام، و همبستگی حاصل شده از دین توانست ائتلافی همه‌جانبه را بر علیه حکومت دین ستیز شکل دهد و بنای حکومت را براساس دین پایه‌ریزی کند.