مطالعۀ ترکیب فلوریستیکی، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان سه منطقه از شهرستان ابهر در جنوب‌شرق استان زنجان

Abstract

<strong>چکیده</strong><br /> شهرستان ابهر با وسعتی برابر 3362 کیلومترمربع در فاصلۀ 90 کیلومتری جنوب‌شرق زنجان و 230 کیلومتری غرب تهران واقع شده است. ارتفاع این شهرستان از سطح دریا 1540 متر، میانگین بارندگی سالیانه 5/323 میلی‌متر و متوسط درجه‌حرارت سالیانه 51/12 درجۀ سانتی‌گراد است. سه منطقه در سه نقطۀ متفاوت شهرستان ابهر برای بازنمایی الگوی کلی تنوع گیاهی در این شهرستان انتخاب شدند. به‌منظور شناسایی گونه‌های گیاهی و معرفی ترکیب فلوریستیکی، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان این مناطق، نمونه‌های گیاهی طی فصل‌های رویشی سال‌های 1394 و 1395 جمع‌آوری و شناسایی شدند. درمجموع، 310 گونه، 220 جنس و 53 خانوادۀ گیاهی شناسایی شد. بزرگ‌ترین خانواده‌های گیاهی در منطقۀ مطالعه‌شده عبارتند از: Asteraceae(29 جنس و 44 گونه)، Fabaceae (14 جنس و 28 گونه)، Poaceae (19 جنس و 25 گونه)، Lamiaceae (12 جنس و 25 گونه)، Apiaceae (19 جنس و 24 گونه)، Brassicaceae (19 جنس و 21 گونه)، Caryophyllaceae(12 جنس و <br /> 17 گونه)، Boraginaceae (13 جنس و 15 گونه)، Rosaceae (7 جنس و 12 گونه)، Ranunculaceae (7 جنس و <br /> 9 گونه)، Amaranthaceae (5 جنس و 6 گونه)، Rubiaceae (5 جنس و 6 گونه). بزرگ‌ترین جنس‌ها شامل ‌<em>Astragalus</em> (8 گونه)، <em>Salvia</em>‌ (7 گونه)، <em>Centaurea</em> (6 گونه)، <em>Silene</em> (5 گونه)، <em>Achillea</em>،<em>Bromus</em> و ‌<em>Stachys</em> (4 گونه) هستند. ازنظر پراکنش فیتوجغرافیایی، بیشترین سهم (2/54 درصد) به ناحیۀ ایرانی - تورانی مربوط است. در بین گیاهان منطقه، همی‌کریپتوفیت‌ها (50 درصد) فراوان‌ترین شکل زیستی را تشکیل می‌‌دهند و پس‌ازآن به‌ترتیب تروفیت‌ها (7/29 درصد)، ژئوفیت‌ها (3/9 درصد)، فانروفیت‌ها (8/5 درصد) و‌کامفیت‌ها‌ (2/5 درصد) قرار می‌گیرند. یافته‌های پژوهش حاضر غنای فلوریستیکی شهرستان ابهر را نشان می‌دهند.