تاکسونومی عددی سرده شب‌بوی معطر وحشی (Matthiola, Brassicaceae) در شمال‌شرق ایران با استفاده از صفات ریخت‌شناسی

Abstract

Matthiola یکی از سرده‌های تیره شب‌بو (Brassicaceae) است که پراکنش وسیعی در ایران به ویژه شمال‌شرق کشور دارد. از میان 48 گونه این سرده در دنیا، تنها 7 گونه در شمال‌شرق ایران انتشار دارد. شش گونه<br /> M. afghanica، M. alyssifolia، M. chenopodiifolia، M. chorassanica، M. dumulosa و M. farinose از این منطقه جمع‌آوری شد. دو گونه M. flavida و M. revoluta برای نخستین بار از منطقه شمال‌شرق ایران گزارش می‌شود. یک آرایه ناشناخته (Matthiola sp.) نیز طی جمع‌آوری‌ها به مطالعه حاضر افزوده شد. در این بررسی سعی شده است، با استفاده از ویژگی‌های بیشتر و تعیین حد و مرزی برای دامنه صفات، کلید مناسبی برای شناسایی گونه‌های موجود در شمال‌شرق ایران ارایه گردد. بدین منظور، شناسایی و اندازه‌گیری 71 صفت (کمّی و کیفی) مربوط به 68 نمونه و سپس تحلیل آماری روی داده‌ها انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل تک متغیره نشان داد که صفاتی نظیر وجود کُرک روی ساقه و برگ و همچنین وجود کُرک غده‌ای روی کاسبرگ و پایک خورجین اختلاف معنی‌داری را نشان نداده، از ماتریکس صفات حذف شدند. همچنین، این نتایج نشان داد که گونه‌های مطالعه شده در سه گروه قرار می‌گیرند. گروه اول شامل نمونه‌های گونه M. alyssifolia، گروه دوم شامل گونه‌های<br /> M. afghanica، M. chenopodiifolia، M. dumulosa، M. farinosa، M. flavida و آرایه ناشناخته Matthiola sp. و گروه سوم شامل نمونه‌های دو گونه M. chorassanica و M. revoluta می‌شود.